Σκόρπιες γνώσεις ναι, σκόρπια λόγια όχι.

[1^ο]

                                                                                         Επιμέλεια  Στάθη Ασημάκη

Λόγω φιλοξενίας στο υπέροχο rakopolio.blogspot.gr ας αρχίσουμε, τιμητικά, με θέματα σχετικά με φαγητό και  ποτό και, βεβαίως, αναφέροντας σοφά  λόγια.

***

-ἔφαγον, φαγεῖν, φαγητόν κλπ. Οι λέξεις αυτές παράγονται από την ιερή φηγόν ή φαγόν  του Διός, το είδος δηλαδή της δρυός με τα εδώδιμα βελανίδια. «Ἀρκάδες προσέληνοι, φηγόν ἔδοντες ἐν οὔρεσιν». Τα ιερά δείπνα προς τιμήν του Διός ονομάζονταν «ἱερά φαγήσια».

-ἧπαρ. Ένα από τα σπουδαιότερα όργανα του σώματος. Θεωρείται το χημικό εργοστάσιο του οργανισμού. Όργανο με πολλαπλές λειτουργίες επεμβαίνει, ρυθμίζει, και αναγεννάται (επιδιορθώνεται). Σύμφωνα με ορισμένους παράγεται από το ρήμα ἠπάομαι = επιδιορθώνω.

Η λαϊκή ονομασία συκώτι προέρχεται από μια αρχαία συνταγή μαγειρικής: το «ἧπαρ συκωτόν», δηλαδή ήπαρ παραγεμισμένο με σύκα. 

-πάστη. Αρχαίο παρασκεύασμα τροφής από ανάλατο τυρί, λεπτό αλεύρι (σεμίδαλι) και σουσάμι.

-το άριστον. Αρχικά σήμαινε το πρωινό φαγητό και λαμβανόταν κατά την ανατολή του ήλιου.

Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν: «Ἐπάν ἴδῃς μονοσιτούντα, μηδέ ἐπερώτα. Τά πάντα κακῶς ἔχει» = Εάν δεις κάποιον να τρώει μόνος του, μην τον ρωτάς καθόλου  για το πώς περνά. Όλα τού  πηγαίνουν άσχημα.»

Στην αρχαία Ελλάδα όλοι χαρακτηρίζονταν ως «μικροτράπεζοι και φυλλοτρῶγες (δηλαδή φτωχοί και σαλατοφάγοι)», σε αντίθεση με του Έλληνες της Σικελίας,  των οποίων τα γεύματα και τα δείπνα  ήσαν πλούσια (γνωστή η «σικελική τράπεζα»).

Οι αρχαίοι Αθηναίοι αγαπούσαν πολύ το κοντοσούβλι, κρέας τεμαχισμένο και περασμένο σε «οβελίσκους», το ξανθό μέλι, το «σύμπακτον γάλα» (γιαούρτι), τα «τρωγάλια» (ξηροί καρποί), τα «ἐμβάμματα» (σάλτσες) και τις «φυλλάδες» (σαλάτες).

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Αγαπητοί μου φίλοι και φίλες, με μεγάλη μου χαρά σας προσκαλώ στα εγκαίνια της έκθεσης  χαρακτικών από την συλλογή μου, που διοργανώνει η Ι’ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων, στον προθάλαμο του Αρχαιολογικού Μουσείου των Δελφών, την Κυριακή 30 Μαρτίου, στις 12.00, με την υποστήριξη της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, του Δήμου Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, και χορηγό επικοινωνίας την εφημερίδα ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ.

 Η έκθεση με τίτλο «Δελφικά προμαντεύματα», περιλαμβάνει 40 σπάνια χαρακτικά έργα, από τον 16^ο αιώνα έως τα τέλη του 19^ου αιώνα, με απεικονίσεις των Δελφών, όπως τους είδαν ή φαντάστηκαν οι περιηγητές της εποχής εκείνης.

Με εκτίμηση

Λουκάς Παπαλεξανδρής

Αράχωβα Βοιωτίας

Η Romy Schneider στους Δελφούς.

Romy Schneider

Φωτογραφίες του Tony Kent από τα γυρίσματα της ταινίας Une Femme a Sa Fenetre (A Woman at Her Window), με πρωταγωνίστρια την Romy Schneider, στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών τον Ιούλιο του 1976.

H Αυστριακή ηθοποιός Romy Schneider και ο Γάλλος σκηνοθέτης Pierre Granier - Deferre

O Γάλλος ηθοποιός Philippe Noiret και η Αυστριακή ηθοποιός Romy Schneider

ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΑΜΦΙΣΣΗΣ

Αναμνηστική φωτογραφία της φιλαρμονικής Αμφίσσης, την 1 Ιανουαρίου του 1926.

Αναπαράσταση αρχαίου όρθιου αργαλειού στο Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας

Από τα σημαντικότερα αποκτήματα του Λαογραφικού Μουσείου Αράχωβας και πολύτιμο εργαλείο στα εκπαιδευτικά του προγράμματα είναι οι κατά το δυνατόν ακριβείς αναπαραστάσεις αρχαίων αργαλειών, οι οποίες παρουσιάζουν την εξέλιξη της υφαντικής τέχνης στην περιοχή αλλά και στον ελλαδικό χώρο γενικότερα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Οι αναπαραστάσεις αυτές κατασκευάζονται για το Μουσείο με απόλυτη επιστημονική τεκμηρίωση και με βάση απεικονίσεις αργαλειών στην εικονογραφία των αρχαίων και βυζαντινών χρόνων.

Η πρώτη από τις αναπαραστάσεις αποτελεί ρεαλιστική αποκατάσταση σε πραγματικό μέγεθος αρχαίου κάθετου αργαλειού με βάρη. Ο συγκεκριμένος τύπος αργαλειού χρησιμοποιήθηκε στον ελλαδικό χώρο από τους προϊστορικούς χρόνους (7η χιλιετία π.Χ.) έως και τους πρώιμους βυζαντινούς αιώνες. Η αρχαία ονομασία του είναι ιστός, και είναι γνωστή ήδη από τα ομηρικά έπη. Πρόκειται για την πρωταρχική μορφή και πρόδρομο του σημερινού αργαλειού, η λειτουργία του οποίου βασίζεται στην ίδια κοινή αρχή με αυτόν: μια σειρά νήματα, τα στημόνια, τεντώνονται μεταξύ δύο σταθερών παράλληλων στοιχείων, έτσι ώστε να περνά ανάμεσά τους με τη βοήθεια της σαΐτας μια δεύτερη σειρά νήματα, τα υφάδια, και να δημιουργείται έτσι το ύφασμα. Η μορφή του αρχαίου αργαλειού, μπροστά στον οποίο οι υφάντρες εργάζονταν όρθιες, μας είναι γνωστή από τις απεικονίσεις του σε αγγεία και ανάγλυφα της αρχαιότητας, με βάση τις οποίες έγινε και η αποκατάσταση που βρίσκεται στο Μουσείο.

Τα μόνα μέρη του αργαλειού που σώζονται από την αρχαιότητα είναι τα υφαντικά βάρη (αγνύθεςή λεαί), τα πήλινα δηλαδή αντικείμενα που χρησίμευαν για να τεντώνουν τα στημόνια. Καθώς η υφαντική ήταν από τις περισσότερο διαδεδομένες οικοτεχνικές δραστηριότητες καθ’ όλη την αρχαιότητα, τα υφαντικά αυτά βάρη βρίσκονται σχεδόν σε κάθε αρχαίο οίκημα και η ύπαρξή τους αποτελεί αψευδή μαρτυρία για την ύπαρξη και λειτουργία κάθετου αργαλειού.

Για την κάθε περίοδο είναι γνωστοί συγκεκριμένοι τύποι και μεγέθη υφαντικών βαρών, τα οποία μας δίνουν και τη χρονολόγηση του αργαλειού. Τα υφαντικά βάρη της αποκατάστασης που βρίσκεται στο Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας είναι τριών τύπων και αποτελούν ακριβείς απομιμήσεις εκείνων που βρέθηκαν σε έναν προϊστορικό οικισμό του 2500 π.Χ., ο οποίος ανασκάφηκε το 1907 από τον Γεώργιο Σωτηριάδη και την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία στη θέση Σχιστή Οδός, κοντά στο Ζεμενό της Αράχωβας. Τα αυθεντικά προϊστορικά υφαντικά βάρη εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας.

Η αναπαράσταση του προϊστορικού αυτού αργαλειού έγινε με παραδοσιακό τρόπο και εργαλεία από τον συντηρητή έργων τέχνης και ξυλουργό Γιάννη Κολόβαρη, ενώ οι απομιμήσεις των πήλινων αγνύθων κατασκευάστηκαν για το Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας στο Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής από την αρχαιολόγο Ιωάννα Μαυροειδή.

Η δεύτερη αναπαράσταση αφορἀ αργαλειό βυζαντινών χρόνων. Πρόκειται ουσιαστικά για όρθιο αργαλειό που, αντί για υφαντικά βάρη, διαθέτει δύο σταθερές οριζόντιες ράβδους-ρολά για το τέντωμα του στημονιού. Στον αργαλειό αυτό, ο οποίος εμφανίστηκε κατά τους πρώτους βυζαντινούς αιώνες και η μορφή του είναι γνωστή από μικρογραφίες βυζαντινών χειρογράφων του 11ου και 13ου αι., η ύφανση γίνεται από κάτω προς τα επάνω, το υφάδι συμπιέζεται προς το έδαφος και το έτοιμο ύφασμα τυλίγεται στην κάτω ράβδο. Ο τύπος αυτός αργαλειού αποτελεί μετεξέλιξη εκείνου που χρησιμοποιήθηκε ήδη από την προϊστορική εποχή, αδιάκοπα και για πολλές χιλιετίες, έως και τους βυζαντινούς χρόνους. Σε αντίθεση με εκείνον, ο νέος αυτός τύπος όρθιου αργαλειού επιτρέπει στην υφάντρα να εργάζεται πλέον καθιστή.

Την εξελικτική πορεία της ύφανσης συνεχίζει η εμφάνιση του οριζόντιου αργαλειού, με μητάρια και πατήματα, ο οποίος είναι και ο τύπος αργαλειού που χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Ένας τέτοιος αργαλειός περιγράφεται τον 5ο αι από τον Θεοδώρητο, επίσκοπο Κύρου, ενώ στη βυζαντινή τέχνη εικονίζεται μόνο σε ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο του 14ου αι. Ένας παρόμοιος αυθεντικός αργαλειός, η σαρμινιά, που χρησιμοποιήθηκε στην Αράχωβα και χρονολογείται από τον 19ο αι., συμπληρώνει τη σειρά των αργαλειών που παρουσιάζουν την εξέλιξη της υφαντικής τέχνης από τα προϊστορικά χρόνια έως και τη σύγχρονη εποχή.

Οι τρείς αυτοί αργαλειοί (οι δύο ακριβείς αποκαταστάσεις του προϊστορικού και των βυζαντινών χρόνων και ο αυθεντικός του 19ου αι.) αποτελούν μοναδική συλλογή σε παγκόσμιο επίπεδο. Πέρα από την καθαρά εκθεσιακή αξία τους, στους αργαλειούς αυτούς μπορεί κανείς να πειραματιστεί υφαίνοντας ένα πραγματικό υφαντό, και για το λόγο αυτό θα χρησιμοποιούνται στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου, διδάσκοντας με παραστατικό τρόπο σε παιδιά και μεγάλους την εξέλιξη της υφαντικής τέχνης.

ΠΗΓΗ:http://www.arachovamuseum.gr/index.php/to-ktirio-tou-mouseiou/ekpaideftika-programmata/anaparastaseis-arxaion-argaleion

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ

                             

Ένα άρθρο του καθηγητού κ. Ι. Σαρρή δημοσιευμένο στο περιοδικό «Εκδρομικά» σχετικώς με τη σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου ήταν η αφορμή να ξεκινήσουμε είκοσι άτομα με επικεφαλής τον ίδιο τον καθηγητή για να επισκεφθούμε κι’ εξερευνήσουμε τη σπηλιά αυτή που βρίσκεται στη Β.Α. πλαγιά του Παρνασσού κοντά στο χωριό Βελίτσα. Είμαστε οι πρώτοι μέχρι τα σήμερα που φτάσαμε στη Βελίτσα με το σκοπό αυτό γιατί κανένας ως τώρα δεν ενδιαφέρθηκε για τη σπηλιά, κι είναι ίσως ελάχιστοι εκείνοι που την ξέρουν για «σπηλιά του Ανδρούτσου».

Εκείνη που θεωρείται ως σπηλιά του ήρωα, είναι το Κορύκειο  Άντρο στην αντίθετη πλευρά του Παρνασσού, πάνω από τους Δελφούς, και σ’ αυτό φταίνε κι οι ιστορικοί μας – απ’ τον Τρικούπη ως τον Κόκκινο – που έτσι την αναφέρουν. Ευτυχώς όμως κάποιος σύγχρονος του Ανδρούτσου, ο οποίος έζησε κοντά του κι ήταν και γραμματεύς του, ο Αντώνιος Γεωργαντάς απ’ τη Λειβαδιά, ανέτρεψε την ανακρίβεια αυτή (περιοδικό Παρνασσός 1881) χωρίς όμως να τον προσέξουν και να συμμορφωθούν οι νεώτεροι ιστορικοί μας και οι συντάκτες των μεγάλων μας λεξικών. Και πριν ακόμα φθάσουμε εμείς στη σπηλιά του Οδυσσέως, ας δούμε πως αυτός την ανακάλυψε και την χρησιμοποίησε ύστερα για κατοικία του.

Τον Νοέμβριο του 1822 όταν ο Κιοσέ Μεχμέτ Ρεσίτ πασάς πατούσε την Ανατολική Ελλάδα, οι Βελιτσιώτες μαθαίνοντας τον ερχομό του, θέλησαν να προφυλαχτούν απ’ την οργή του πασά, κι αποφάσισαν να καταφύγουν στις αποκλείστρες του Παρνασσού. Ο χειμώνας όμως ήταν βαρύς και τα χιόνια τόσα πολλά κατά κείνα τα μέρη που τους ανάγκασε να καταφύγουν σε διάφορες άλλες κρυψώνες. Μερικοί διαλέξανε για καταφύγιο τη σπηλιά αυτή που βρίσκονταν κοντά στο χωριό τους κι αφού κατορθώσανε με χίλιους κινδύνους να την πατήσουν, μπήκανε μέσα περί τις 2.000 ψυχές.

                    

Αργότερα μαθαίνοντας ο Ανδρούτσος την κρυψώνα, αυτή «χάριν περιέργειας, κατά τον Γεωργαντά, απεφάσισε ν’ ανέβει εις το σπήλαιον και να το επεξεργασθεί». Και τόσο άρεσε στον Οδυσσέα το θεόκτιστο αυτό οχύρωμα, που αμέσως πήρε την απόφαση να το κάμη μόνιμη κατοικία του, βάζοντας μέσα την οικογένειά του η οποία έτσι θα βρισκόνταν στο διάστημα του πολέμου σ’ ένα ασφαλισμένο μέρος. Μπορούσε δε να την χρησιμοποιήσει και σαν σκοπιά, γιατί από κει φαίνεται ολάκερος ο κάμπος της Λοκρίδας, απ’ τον οποίο μπαινόβγαιναν τότε οι εχθρικές δυνάμεις. Το μεγαλύτερο όμως προτέρημα της σπηλιάς ήταν ότι επειδή είχε μεγάλο άνοιγμα μπροστά, το εσωτερικό της βρισκόταν πάντα εκτεθειμένο στον αέρα και στον ήλιο κι έτσι είχε αρκετό φώς και δεν την πείραζε η υγρασία.

Ράλλης Θεόδωρος : Προσευχή σε ελληνική εκκλησία, όρος Παρνασσός.

Ο Θεόδωρος Ιακώβου Ράλλης (Κωνσταντινούπολη, 16 Φεβρουαρίου 1852 – Λωζάνη, 2 Οκτωβρίου 1909· γνωστός και ως Théodore Jacques Ralli ή Rallis) ήταν έλληνας ζωγράφος της «γαλλικής ακαδημαϊκής σχολής» του ύστερου 19ου αιώνα. Σήμερα θεωρείται ο πιο χαρακτηριστικός έλληνας «οριενταλιστής» ζωγράφος. Γόνος πλούσιας οικογένειας μεγαλεμπόρων από την Κωνσταντινούπολη και με ρίζες χιώτικες, ο Ράλλης σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, με υποτροφία του βασιλιά Όθωνα και με δάσκαλο τον «οριενταλιστή» Ζαν-Λεόν Ζερόμ (Jean-Léon Gérôme). Έργα του εκτέθηκαν για πρώτη φορά στο Σαλόνι του Παρισιού το 1875. Ήταν μέλος της Εταιρείας Γάλλων Ζωγράφων (Société des artistes français), η οποία τον τίμησε με εύφημο μνεία το 1885 και με αργυρό μετάλλιο το 1889. Έγινε επίσης μέλος της γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής, ενώ το 1900 διετέλεσε μέλος της κριτικής επιτροπής της Διεθνούς Εκθέσεως του Παρισιού.

Παράταση της έκθεσης «Το πρόβατο. Οδοιπορικό στον ποιμενικό βίο: Αρχιτεκτονική και Τέχνη» έως 25 Μαρτίου 2014.

Έπειτα από τη μεγάλη επισκεψιμότητα που παρουσιάζει στο Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας η έκθεση «Το πρόβατο. Οδοιπορικό στον ποιμενικό βίο: Αρχιτεκτονική και Τέχνη», αλλά και την ανάγκη να εξυπηρετηθούν όσο το δυνατόν περισσότερα Σχολεία, τα οποία καθημερινά δηλώνουν την επιθυμία τους να την επισκεφθούν και να συμμετάσχουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα που τη συνοδεύουν, η έκθεση παρατείνεται έως τις 25 Μαρτίου 2014. Η έκθεση παρουσιάζει μέσα από έργα τέχνης, φωτογραφικό, οπτικοακουστικό υλικό και αρχιτεκτονικές κατασκευές, πτυχές της ευρωπαϊκής κληρονομιάς του ποιμενικού βίου, από τη μυθολογία, τους συμβολισμούς, μέχρι και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.

Δείτε περισσότερα στο:http://www.arachovamuseum.gr/index.php/to-ktirio-tou-mouseiou/periodikes-ektheseis

ΑΡΜΕΝΟ ΜΑΤΤΙΟΛΙ : Ο ζωγράφος της Αράχωβας και Λιβαδειάς.