ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ: 12/7/1856 Η μάχη στο Ζεμενό

Τύπος Έλληνα ληστού τον 19^ο αιώνα.

1)  Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος.

Αριθμός φύλλου 7 – 7 Μαρτίου 1856.

«Περί κατατάξεως ληστών»

2)  Δημοσίευμα της εφημερίδας” ΗΛΙΟΣ” με εκδότη τον Παναγώτη Σούτσο στις  20/7/1856.

Ο Ιωάννης Μέγας και η παντελής καταστροφή της ληστείας.

Μέγα τι κακόν έπαυσεν,ουχί μέγα ον την ουσίαν, αλλά μέγα παριστώμενον υπό του λόρδου Παλμερστώνος και των Αγγλικών εφημερίδων αυτού και ως άξιον Ευρωπαϊκής συσκέψεως νομισθέν και εν αυτή τη Παρισινή συνδιαλέξει.

Η ληστεία της Ελλάδος κατεστράφη !

Η ληστεία της Ελλάδος ! η ληστεία ουδέποτε ην καθ’ άπασαν την Ελλάδα, αλλ’ ην εις δυο επαρχίας εκ των 48 επαρχιών του Ελληνικού Κράτους, και όμως επειδή ήθελεν ούτως η Δύσις, η ληστεία, ως άπασαν την Ελλάδα λυμαινομένη παρίστατο, έδιδε δε ύλην θαυμασίων λόγων εις τον ρητορικώτατον και κραταιότατον πρωθυπουργόν της Αγγλίας.

Επειδή, έλεγεν ο ρήτωρ, η οδός του Πειραιώς μέχρις Αθηνών καίτοι φυλαττομένη υπό του Γαλλικού στρατού προσεβλήθη παρά ληστών, άρα πάσα η Ελλάς ληστεύεται, επειδή δε πάσα η Ελλάς ληστεύεται, άρα πρέπει ίνα μείνη η Κατοχή, επειδή δε ουδόλως πρέπει ίνα η Δύσις δαπανά τοσαύτα εις στρατόν Κατοχής, άρα πρέπει ίνα καταπατηθεί το Ευρωπαϊκόν δίκαιον και η Μοναρχία της Ελλάδος και η Αυτονομία αυτής προσβληθώσιν.

Αλλά το ρητορικώτατον τούτο σχήμα του εξοχωτάτου Λόρδου, αλλ’ ο σωρείτης αυτός έπεσεν εις σωρόν μετά των κεφαλών του Δαβέλη και τριών άλλων λησταρχών μεταξύ Αραχόβης και Διστόμου, μεταξύ των δυο σταθμών της κατά των αγώνα Ελληνικής δόξης, μεταξύ της Αραχόβης ένθα κείται ο Βρέννος, και ο Μουστάμπεης στρατηγός του Κιουταχή, και μεταξύ Διστόμου ένθα επελέκησε τους Οθωμανούς της Ευρίπου ο Καραίσκος.

Ιδού ακριβώς πως το έργον εξετελέσθη.

Προ μηνός ελθών ο ατρόμητος υπολοχαγός Ιωάννης Μέγας εις Αθήνας και παραστάς εις τον Πρωθυπουργόν και εις τον Υπουργόν των στρατιωτικών υπεσχέθη ότι καταστρέψει αυτόν τον Δαβέλην και τους άλλους ληστάρχας, αν δοθεί αυτώ απόσπασμα καταδιωκτών. Ο Μέγας έλαβε παρ’ αυτών το απόσπασμα και προσέτρεξε προς την επιδίωξιν των ληστών.

Ιωάννης Μέγας.

Ανεκάλυψεν αυτούς εις την Λοκρίδα φεύγοντας προς το Οθωμανικόν Κράτος και ηνάγκασεν αυτούς εις επιστροφήν, μη θέλων ίνα σωθώσι προς καιρόν εκτός των ορίων και πάλιν μετ’ ολίγον επανακάμψωσιν.

Οι λησταί αυτοί ήσαν 22,

5 οι λήσταρχοι: Δαβέλης, Βελιούλης, Φουντούκης, Ζαφείρης και Λαίτσας, και 17 οι άλλοι λησταί. Επανακάμψαντες δε προσέφυγον προς τον Παρνασσόν.

Λαβών ταύτην την αγγελίαν παρά του δημάρχου Αραχώβης, ο ατρόμητος Μέγας μετέβη εις Παρνασσόν μετά του υπ’ αυτόν οδηγού Οδυσσέως Μαυροδήμου και Ζυγούρη και κατεδίωξεν αυτούς κατ’ ίχνος μέχρι των ορίων της Βελίτσης της Λοκρίδος. Εξεπάτησε δε αυτούς ότι τάχα μη ευρίσκων τα ίχνη αυτών έτρεχε προς την Λοκρίδα.

Οι λησταί δια τηλεσκοπίου ιδόντες αυτόν προτρέχοντα, επέστρεψαν προς τον Παρνασσόν. Ταύτα εγένοντο την 11 Ιουλίου ενεστώτος.

Αλλά ο Μέγας επανακάμψας αίφνης, έγραψεν εις τους εν Μοδίω της Λοκρίδος ευρισκομένους ετέρους αποσπασματάρχας και αξιωματικούς Στριγγάρην και Τσίππαν ότι ευρέθη το κυνήγιον και ίνα δράμωσιν όπου και αυτός. Ωσαύτως την αυτήν αγγελίαν ήγγειλεν εις τον αποσπασματάρχην Δελήν και τας εν Χαιρωνεία Αρχάς προέτρεψεν ίνα καταλάβωσι την ποίμνην της Μονής Ιερουσαλήμ.

Οι πρόσκοποι αυτού εν τοσούτω ανεκάλυψαν τους ληστάς διαβάντας εκ της πλησίον ποίμνης και μετ’ ολίγον εύρον αυτούς φεύγοντας εις το κατωφερές του Παρνασσού κατά το μέρος του Ζεμενού.

Οι λησταί φθάσαντες εις παλαιόπυργον τινά προς το Ζεμενόν, εκεί ωχυρώθησαν εναντιουμένου του Βελιούλη και επιμενόντων του Δαβέλη και των άλλων.

Ο Μέγας τότε μετά των άλλων συνελθόντων αφού ειδοποίησε περί της ευρέσεως των ληστών τον Μοίραρχον Βακάλογλουν όντα εις τον Όσιον Λουκάν, εις μεν τον Οδυσσέα Μαυροδήμον τον σφαγέα του ληστάρχου Πανουργιά, ενεπιστεύθη θέσιν τινα υψηλοτέραν του παλαιοπύργου, ένθα ήσαν ωχυρωμένοι οι λησταί. Αυτός δε κάτω του πύργου, ωχυρώθη μετά των εξ απάσης της Χαιρωνείας τρεξάντων πολιτών και ούτως η πολιορκία των ληστών εγένετο.

Καταδίωξη ληστών από απόσπασμα χωροφυλακής.

Τότε απεφασίσθη η έφοδος, αλλά ο Μέγας είπεν «περιμείνωμεν την άφιξιν του Μοιράρχου ίνα η καταστροφή γίνη πλήρης και εντελής».

Μετά μίαν ώραν αφίκετο ο Μοίραρχος φέρων τους ιππείς και τον υπολοχαγόν Τζίρον έχοντα τριάκοντα πέντε πεζούς. Τότε της σάλπιγγος δούσης το σύνθημα ο μεν Τζίρος επετέθη εκ της Ανατολικομεσημβρινής πλευράς, ο δε Μέγας πρώτος απάντων και ξιφήρης εφώρμησεν εκ της Βορειανατολικής πλευράς φωνάζων «θηρία! Αφανίσατε το Έθνος!» εζήτησε τη μια χειρί ιν’ αρπάση εκ της κόμης τον Βελιούλην και τη άλλη ίνα κατακόψη την κεφαλή εκείνου, αλλά ο Βελιούλης έφθασε πυροβολήσας και τραυματίσας τον Μέγαν. Οι λησταί εκένωσαν τα πυροβόλα όπλα, άπαξ μόνον, αλλ’α εκρεουργήθησαν υπό των ομοθυμαδόν επιτεθέντων στρατιωτών και πολιτών. Οι ληστάρχαι Δαβέλης, Βελιούλης, Φουντούκης, Ζαφείρης έπεσαν ακέφαλοι. Δεκατέσσαρες άλλοι κατεσφάγησαν, τέσσαρες δε λησταί εν οις και ο λήσταρχος Λαίτσας παρεδόθησαν κατατετρωμένοι.

Εις την έφοδον αυτήν ευρέθη πλησίον του πτώματος του Δαβέλη αποπνέων ο ήρως του δράματος Ιωάννης Μέγας. Επληγώθη δε ο συγκινδυνεύων μετ’ αυτού γενναίος Οδυσσεύς Μαυροδήμος, ετρώθη και ο αξιωματικός της φάλαγγος Ευστάθιος Τομαράς, ετρώθησαν ωσαύτως και δυο πολίται Δαυλιείς.

Μετά το τέλος της σκηνής ο Μοίραρχος, όστις και ταχέως ήλθε και γενναίως επολέμησε, μετέβη εις Αράχωβαν προς ενταφιασμόν του Ιωάννου Μεγάλου.

Η Βασίλισσα μαθούσα ταύτα έπεμψεν εξ ιδίων εις την σύζυγον του Ιωάννου Μεγάλου δυσχιλίας δραχμάς, προτείνει δε το υπουργείον εις τας Βουλάς σύνταξιν εκ 200 δραχμών κατά μήνα δια ταύτην (ουχί κατά τον βαθμόν του αποθανόντος ως γελοίοι τινές μικρολόγοι προτείνουσι), και ζήτησε πληροφορίας περί των τέκνων αυτού ίνα προικοδοτήσει τας θυγατέρας και εκπαιδεύσει τους παίδας αυτού.

Προτρέπομεν δε και ημείς τους ομογενείς, όσους προαιρούνται ίνα περιθάλψωσι και αυτοί την οικογένειαν του εκουσίως προσφερθέντος θύμα εις την πατρίδα και εις την κινδυνεύουσαν αυτονομίαν της Πατρίδος Ιωάννου Μεγάλου.

Ω φίλε νεκρέ ! Μέγας ωνομάζου και μέγας ανεδείχθης.


3)  Έκθεση του Μοιράρχου Βοιωτίας  Π. Βακάλογλου, στις 18 Ιουλίου 1856, προς το υπουργείο στρατιωτικών (γραφείο χωροφυλακής), “περί παντελούς εξοντώσεως των συμμοριών των ληστάρχων Μπελούλια, Δαβέλη και λοιπών.”

4 )  Έκθεση του Δημάρχου Χαιρωνείας Ευστ. Νικολάου, στις 17 Ιουλίου 1856, προς το Επαρχείο Λιβαδειάς “περί του αποτελέσματος των εν Ζεμενώ εξοντωθεισών ληστοσυμμοριών  του Μπελιούλη κ.τ.λ.”

5)  Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος.

Αριθμός φύλλου 39 – 21 Αυγούστου 1856.

«Περί συντάξεως εις την οικογένειαν του υπό των ληστών φονευθέντος υπολοχαγού της φάλαγγος Ι. Μέγα».

6)  Πρόταση του μοιράρχου Π. Βακάλογλου, για υλικές αμοιβές σε δραχμές, στα 432 άτομα αναλόγων κατηγοριών, που έλαβαν μέρος στην μάχη.

"Μοίραρχοι 1, Υπομοίραρχοι 2, Ενωματάρχαι 3Χ120, Μόνιμοι Χωροφύλακες 24Χ73,50, Λοχίαι 4Χ120, δεκανείς 11Χ73,50, υποδεκανείς 20Χ73,50, στρατιώται 14Χ73,50, οδηγοί 12Χ120, υφοδηγοί 6Χ120, εθνοφύλακες 56Χ43,50, Δήμαρχοι 3, Δασονόμοι-Δασοφύλακες 3Χ100, Κληρικοί εν γένει 17Χ43,50, και πολίται 249Χ4,50, υπολοχαγοί 3Χ300 και ανθυπολοχαγοί 2Χ 300."

Για τον εαυτό του, τους υπομοιράρχους και τους Δημάρχους δεν προσδιώρησε την απονεμητέα υλική αμοιβή.

7)  Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος.

Αριθμός φύλλου 54 – 5 Οκτωβρίου 1856.

«Περί αμοιβών υπέρ των διαπρεψάντων εις τας συμπλοκάς της 2 και 12 Ιουλίου, καθ’ ας επήλθε παντελής καταστροφή πέντε ληστοσυμμοριών».