Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2023

Ο δρόμος στην Αράχωβα: Μέσα ή έξω;

 

Πριν 43 χρόνια, τέτοια εποχή, η Αράχωβα έδινε μια μάχη για να μην περάσει ο δρόμος έξω από την Αράχωβα, αλλά να γίνει διαπλάτυνση μέσα στην πόλη. Το μεγαλύτερο ποσοστό  των Αραχωβιτών ήθελε την λύση της διαπλάτυνσης που τελικά δεν έγινε ποτέ. Σήμερα πλέον έχουμε φτάσει να λέμε για τούνελ που θα περάσει κάτω από την Αράχωβα και μάλιστα όπως μας πληροφορούν έχουν υπογραφεί και τα τεύχη δημοπράτησης της μελέτης. Εύχομαι να είμαστε τυχεροί να δούμε να γίνεται το έργο, γιατί αν περάσουν άλλα 40 χρόνια βλέπω να περνάνε τα αυτοκίνητα εναέρια και όχι υπόγεια.

Αλλά ας μπούμε στο κλίμα της εποχής, και να  διαβάσουμε πως κάλυψε ο δημοσιογράφος της εφημερίδας «Ελεύθερος Κόσμος» Γ. Μαρμαρίδης στο ρεπορτάζ που έκανε στην Αράχωβα, και δημοσιεύτηκε στις 26 Οκτωβρίου 1980.

***

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΚΡΑΥΓΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

«Να πλατύνη ο δρόμος αλλιώς η Αράχωβά μας καταστρέφεται»

Ο ΔΗΜΟΣ, ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑΡΧΑΙ, Ο ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΖΗΤΟΥΝ: ΔΙΑΠΛΑΤΥΝΣΗ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Θύμα κακών – αν όχι κακοβούλων – εισηγήσεων έχουν πέσει οι αρμόδιοι υπουργοί στο θέμα του «δρόμου της Αράχωβας». Μελετώντας επί τόπου την όλη υπόθεση, αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ότι δεν είναι δυνατόν ν’ αποτελεί προσωπική γνώμη ενός ανθρώπου το να περάσει ο δρόμος έξω από την γραφική κωμόπολη, νεκρώνοντας την οικονομική της άνθηση και καταστρέφοντας ανεπανόρθωτα το φυσικό της περιβάλλον. Το βασικό επιχείρημα των «υποστηρικτών» της γνώμης αυτής, ότι «δεν νοείται εθνική οδός να περνάει μέσα από πόλη», δεν στέκει, διότι μπορεί να έχει ισχύ μόνο στις περιπτώσεις που θα υπάρχουν και ο δρόμος και η πόλη. Όταν πρόκειται να μείνει μόνο η εθνική οδός και να… εξαφανισθή η πόλη, το επιχείρημα μετατρέπεται σε μακάβριο αστείο από εκείνα που λένε μερικού ανόητοι στα νεκροταφεία. Στις παρακάτω γραμμές θα προσπαθήσω να μεταφέρω όσα είδα και άκουσα στην ιστορική Αράχωβα. Από κει και ύστερα οι αρμόδιοι ας ενεργήσουν κατά συνείδηση. Όσοι νομίζουν ότι, η Αθήνα, έχει λίγο πληθυσμό και θέλουν να της τον πολλαπλασιάσουν, δεν έχουν παρά να αφανίσουν και τις τελευταίες, ελάχιστες, κωμοπόλεις της επαρχίας που όχι μόνο συγκρατούν, αλλά και αυξάνουν τους κατοίκους των.

Το πρόβλημα που αναστάτωσε τις ημέρες αυτές την Αράχωβα, θα μπορούσε να είναι πολύ απλό αφού, φαινομενικά, το συνθέτουν δύο μόνο σκέλη: Να διαπλατυνθή ο δρόμος που, πηγαίνοντας από την Αθήνα στους Δελφούς, περνάει μέσα από την κωμόπολη αυτή ή να κατασκευασθεί ένας νέος δρόμος που να περνάει έξω από την Αράχωβα; Συγκρίνοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει η καθεμία από τις δύο αυτές εκδοχές, θα μπορούσε κανείς πολύ εύκολα να φθάσει στην απόφαση τι είναι το καλύτερο να γίνει. Και, βέβαια, εκείνοι που θα έπρεπε να αποφασίσουν, τελικά, τι προτιμούν από τα δύο, είναι οι ίδιοι οι Αραχωβίτες, αφού πρόκειται για τον τόπο τους, εκτός αν από την απόφασή τους θα προκαλείτο γενικότερη εθνική ζημία. Αν, δηλαδή, επρόκειτο να καταστρέψουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής τους σε βαθμό που να ζημιώσουν τον υψηλό, πράγματι, τουρισμό της ή, ακόμη, αν επρόκειτο να δημιουργούν τόσες ταλαιπωρίες στους τουρίστες, Έλληνες και ξένους, ώστε οι τελευταίοι να μη επιθυμούν πια να πηγαίνουν εκεί.

Αυτονόητο είναι ότι, τίποτε από τα δύο δεν θέλουν οι Αραχωβίτες. Είναι βαθύτατα υπερήφανοι για τη φυσική ομορφιά του τόπου τους και άλλη επιθυμία δεν έχουν από την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή τους, γιατί μόνο απ’ αυτόν αποζούν. Επομένως, για να έρχονται – η συντριπτική τους πλειοψηφια – τόσο αντίθετοι με τα σχέδια του υπουργείου Χωροταξίας που έγιναν «για το καλό τους», υποτίθεται ότι είναι όλοι, συλλήβδην… ανόητοι! Είναι όμως;


Η μελέτη του έργου

Ο κ. Κ. Γκάρτζος είναι πολεοδόμος, αναμφισβήτητα διακεκριμένος. Είναι ο άνθρωπος ο οποίος για λογαριασμό του ΧΟΠ, εξεπόνησε την μελέτη της νέας εθνικής οδού, η οποία θα διέρχεται έξω από την Αράχωβα. Μόλις επληροφορήθη την αντίδραση των Αραχωβιτών εναντίον της υλοποιήσεως της μελέτης του, εξανέστη και απέστειλε μια πύρινη επιστολή στην «Καθημερινή» την 23η Αυγούστου 1980, με τίτλο «Αποχαιρετίστε την Αράχωβα», εξηγώντας, στο μακροσκελές της κείμενο, ότι «αποχαιρετισμός στην Αράχωβα» θα ήταν να μη γίνει ο παρακαμπτήριος δρόμος σύμφωνα με την μελέτη του, αλλά να διαπλατυνθή ο ήδη υπάρχον μέσα στην κωμόπολη.

«…οι υποκινητές της καταστροφής του κέντρου» (σ.σ. της κωμοπόλεως), αναφέρει στην επιστολή του ο κ. Γκάρτζος, «κατά την προχθεσινή επίσκεψη του υπουργού ΧΟΠ στην Αράχωβα, προσπάθησαν να δημιουργήσουν εντυπώσεις ότι, δήθεν η λύση της παρακαμπτηρίου παρουσιάζει ανυπέρβλητες δυσκολίες ή ανυπέρβλητο κόστος»

Και, παραθέτει τα επιχειρήματά του για να αποδείξει ότι, τούτο δεν είναι αληθές. Το θέμα όμως, δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι ότι, ο ίδιος ο κ. Κ. Γκάρτζος, στις 10 Οκτωβρίου 1974, είχε υποβάλει άλλη μελέτη, που του είχε ζητηθεί τότε, για το ίδιο επίσης θέμα, του «δρόμου της Αράχωβας» και, απ’ όλες τις υπάρχουσες λύσεις, είχε προκρίνει σαν καλύτερη, «να περάσει η Εθνική οδός μέσα από τον οικισμό»!

Τούτο, κατά τον κ. Γκάρτζο στην μελέτη του, του 1974, αφ’ ετέρου ήταν η καλύτερη λύση, αφ’ ετέρου δε ήταν πραγματοποιήσιμη χωρίς να καταστραφεί το κέντρο της κωμοπόλεως. Αρκούσε, όπως έγραφε ο ίδιος στην μελέτη του, να μη γινόταν η διαπλάτυνση του δρόμου «ως στοιχείο ενός οποιουδήποτε ρυμοτομικού σχεδίου αλλά σα μέρος ενός ενιαίου έργου ανάπλασης του κέντρου του οικισμού, που θα αποσκοπεί στην πλήρη και θετική αποκατάσταση του παραδοσιακού κελύφους με λεπτομερή πολεοδομική μελέτη αναπλάσεως και λεπτομερή σχέδια για κάθε κτίριο, ενώ ταυτόχρονα θα επιλύει τα λειτουργικά και αισθητικά προβλήματα του χώρου σύμφωνα με τις προβλεπόμενες για το μέλλον ειδικές απαιτήσεις – Κυκλοφορία, στάση, αποβίβαση, περίπατος, ψώνια και αναψυχή σε ειδικά διαμορφωμένους για τους πεζούς χώρους, με χρήση διαφορετικών επιπέδων, ανοίγματα θέας κλπ. Από άποψη θεσμικού πλαισίου εάν ενδιαφερθούν και συμμετάσχουν οι κάτοικοι, η πρόταση θα μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά δύο τρόπους, είτε δηλαδή σαν ενιαίο έργο με χρηματοδότηση από κρατικό δάνειο, εκτέλεση από ειδικό φορέα και αναλογική ανακατανομή ετοίμων χτισμένων επιφανειών στους ιδιοκτήτες της ζώνης του έργου, είτε χτίζοντας ο καθένας το δικό του κτίριο, αλλά: α) με βάση ένα ενιαίο πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό σχέδιο της ζώνης αναπλάσεως, β) μετά από προηγούμενη συμβολαιογραφική τακτοποίηση του χώρου και του όγκου δομήσεως κάθε ιδιοκτήτη της ζώνης, σύμφωνα με το σχέδιο αυτό και γ) με ειδική αρχιτεκτονική επίβλεψη».

Αυτά έγραφε ο κ. Κ. Γκάρτζος το 1974 βλέποντας σαν καλύτερη λύση την διαπλάτυνση του υπάρχοντος δρόμου και σήμερα αποκαλεί «υποκινητές της καταστροφής του κέντρου της κωμοπόλεως» εκείνους που ζητούν το ίδιο ακριβώς πράγμα που ζητούσε κι’ αυτός προ 6ετίας! Ομολογούμε ότι, μέχρι τώρα, τον πλήρη διχασμό της προσωπικότητος τον είχαμε υπ’ όψιν μας – από το φανταστικό μυθιστόρημα «Ο δόκτωρ Τζέκυλ και ο κ. Χάυντ» - μόνο σαν θεωρία επί ψυχολογικής και ουδέποτε επί… πολεοδομικής βάσεως! Μας φαίνεται, δε, εντελώς ανεξήγητος η εκ διαμέτρου αντίθετος τοποθέτηση του κ. Γκάρτζου έναντι του ιδίου του εαυτού του. Την εξήγηση, βεβαίως, της εν λόγω μεταβολής, θα την γνωρίζει μόνον αυτός. Εμείς του αναγνωρίζουμε το δικαίωμα, ως επαγγελματίας που είναι, όταν του ζητούν να εκπονήσει μια μελέτη δρόμου που να περνάει έξω από μια κωμόπολη κι’ ενός άλλου δρόμου που να περνάει μέσα από την ίδια κωμόπολη, να τις εκπονεί και τις δύο, αφού αμφότερες είναι πραγματοποιήσιμες τεχνικώς και περιβαλλοντολογικώς. Δεν καταλαβαίνουμε όμως γιατί εξανίσταται εναντίον των υποστηρικτών της μιας.

Η Αράχωβα

Αλλά ας μιλήσουμε και λίγο, για την Αραχωβα. Είναι μια πόλη που γνώρισε μεγάλη ακμή από τα πανάρχαια χρόνια. Ιστορικά υπολογίζεται ότι, κατά τα ομηρικά έτη, το εμπόριό της ήταν τόσο ανεπτυγμένο, ώστε βρισκόταν στο ίδιο επίπεδο με τις Μυκήνες. Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, η Ανεμόρεια και η Κυπάρισσος – οι δύο γειτονικές πόλεις που ενώθηκαν και απετέλεσαν την Αράχωβα – με τους στρατηγούς τους Σχεδία και Επίστροφο, έστειλαν στην Τροία 50 τριήρεις, όσες ακριβώς και οι Μυκήνες.

Στα ιστορικά χρόνια, οι Αραχωβίτες πολέμησαν πάντα ηρωικά εναντίον όλων των κατακτητών. Αναφέρονται ιδιαίτερα μια περιφανής νίκη τους εναντίον των Ενετών και η μεγάλη μάχη κατά των Τούρκων υπό τον Γ. Καραϊσκάκη.

Η Αράχωβα, υπήρξε ανέκαθεν το πιο δυναμικό και οικονομικά ανεξάρτητο χωριό της Ρούμελης. Όταν ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, εγγυήτρια του ιδρυτού της, Γεωργίου Σταύρου, ήταν η αραχωβίτικη οικογένεια Λαζαρή. Παρά δε το πέρασμα του χρόνου αλλά και των ξένων τουριστών, ουδεμία αλλοίωση επήλθε στον χαρακτήρα των κατοίκων της. Οι τελευταίοι εξακολουθούν πάντα να διατηρούν αναλλοίωτες τις εθνικές και τοπικές τους παραδόσεις, διοργανώνοντας τα ετήσια λαϊκά τους πανηγύρια όπου φορούν τις λαϊκές τους ενδυμασίες, παίζουν την λαϊκή τους μουσική, ψήνουν τα πατροπαράδοτα αρνιά στη σούβλα κλπ.

Τέλος, είναι από τις ελάχιστες κωμοπόλεις στην ελληνική επαρχία, που όχι μόνον διατηρούν τον πληθυσμό τους αλλά και τον αυξάνουν. Με την απογραφή του 1961 η Αράχωβα είχε 2.400 κατοίκους, με του 1971, 3.011 και σήμερα, υπολογίζεται ότι, με τη συγκράτηση ειδικά των νέων στην πατρίδα τους, ο πληθυσμός της Αράχωβας ανέρχεται σε 3.700 κατοίκους περίπου.

Αυτό πετυχαίνετε με μοναδικό αίτιο την εμπορική της δυναμικότητα. Και, αυτό τίθεται βασικά σε κίνδυνο, με την κατασκευή μιας εθνικής οδού η οποία, εκτός του γεγονότος ότι θα είναι πραγματικά καταστροφική για το φυσικό περιβάλλον της Αράχωβας, θα περνάει και τους πάσης φύσεως ταξιδιώτες έξω από την κωμόπολη, με αποτέλεσμα να νεκρώσει ο εμπόριό της. Όμως, η πανάρχαια ιστορία της και η παρουσία της στους περισσότερους αγώνες της φυλής, της δίνουν το δικαίωμα, τουλάχιστον, ίσης μεταχειρίσεως έναντι όλων των άλλων γειτονικών της κωμοπόλεων. Και, την στιγμή αυτήν, οι Αραχωβίτες, πιστεύουν ότι η προσπάθεια απομακρύνσεως των περαστικών από την πόλη τους, γίνεται σκόπιμα για όφελος άλλων και ύστερα από πιέσεις των άλλων αυτών που πρόκειται να ωφεληθούν.

Από αριστερά Ανδρέας Γρανιτσιώτης, Ευστάθιος Σύρος, Ιωάννης Μελλισαροστέργιος και Αθανάσιος Κοτοπούλης

Ο Δήμος Αραχώβης

Το καταλαβαίνει κανείς αμέσως ακούγοντας τους ίδιους να μιλάνε: Ο δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο της πόλεως, ο Μορφωτικός Σύλλογος Αραχώβης, οι δάσκαλοι του Δημοτικού σχολείου, οι καταστηματάρχες – ακόμα και εκείνοι που αν διαπλατυνθεί ο δρόμος θα γκρεμιστούν οι ιδιοκτησίες τους, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – οι απλοί άνθρωποι που περπατούν στο δρόμο, εκφράζουν τα ίδια παράπονα κι έχουν την ίδια γνώμη για το κρίσιμο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πόλη τους. Απόδειξη ότι, η αντίδραση στην κατασκευή ενός δρόμου που θα παρακάμπτει την Αράχωβα, δεν υποκινείται από καμία πολιτική παράταξη.

Σημειώνω εδώ ότι, κατά την επίσκεψή μου στην γραφική κωμόπολη, ο δήμαρχός της έλειπε στην Αθήνα, όπου όμως είχε κατέβει επειγόντως, ακριβώς για να κάνει παραστάσεις διαμαρτυρίας για τα σχέδια της «κοιλαδογέφυρας» - η οποία θα περνάει έξω απ’ την Αράχωβα – που του κοινοποιήθηκαν. Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, τη γνώμη του την εκφράζουν ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και οι δημοτικού σύμβουλοι με τους οποίους μίλησα.

Στη δημαρχία, που είναι ένα από τα παλιά παραδοσιακά σπίτια της Αράχωβας, χωρίς τίποτα το ξεχωριστό, βρίσκονταν ο κ. Ευστάθιος Σύρος πρόεδρος του Δ.Σ. και οι σύμβουλοι κ.κ. Ιωάν. Καλμαντής και Γεώργ. Κοροδήμος.

Μιλούσαν κι οι τρεις μαζί κι αλληλοσυμπλήρωναν ο ένας τον άλλο, στα λόγια και στην οργή τους για τα «τεκτενόμενα»:

-        Εμείς δεν ζητήσαμε καμία εθνική οδό. Και ούτε ζητάμε τίποτα το νέο από την Πολιτεία. Το μόνο που ζητάμε είναι να εφαρμοστεί το σχέδιο πόλεως που ήδη υπάρχει και που είναι εγκεκριμένο και που προβλέπει τη διαπλάτυνση του κεντρικού μας δρόμου.

-        Και όχι όλου του δρόμου, αλλά των τελευταίων 400 μέτρων μόνο που έχουν απομείνει, γιατί τα υπόλοιπα 1.600 μέτρα, έχουν διαπλατυνθεί.

-        Δεν είναι η σωστή μονάχα, αλλά η μοναδική λύση για να επιβιώσει η Αράχωβα. Ξέρετε τι γίνεται κάθε μέρα με τ’ αυτοκίνητα που περνάνε; Δεν υπάρχει πρωϊνό, που να μη φράξει εντελώς ο δρόμος. Κι όχι το καλοκαίρι, που η κατάσταση είναι δραματική, αλλά και τώρα και το χειμώνα…

(Πραγματικά, σε λίγα λεπτά της ώρας, κάποιος φώναξε και, βγαίνοντας στο μπαλκόνι, αντικρύσαμε το δρόμο κλεισμένο απ’ άκρη σ’ άκρη από νταλίκες, φορτηγά, πουλμανάκια, Ι.Χ. και τρίτροχα που, οι οδηγοί τους, έψαχναν να λύσουν… την εξίσωση που θα επέφερε την αποσυμφόρηση).

-        Οι προτάσεις των «μελετητών» και του υπουργείου Χωροταξίας, είπε ο κ. Σύρος, είναι ανεφάρμοστες, λόγω της συστάσεως του εδάφους. Στην ακατανόητη, για μας, βιασύνη τους να δώσουν τη λύση της αρεσκείας τους, δεν έχουν κάνει ούτε καν μελέη υπεδάφους για να δουν αν σηκώνει τη κολοσσιαία γέφυρα των 600 μέτρων που θέλουν να φτιάξουν και που ασφαλώς δεν τη σηκώνει, γιατί το έδαφός μας είναι σχιστολιθικό και έχουμε συνεχείς κατολισθήσεις.

-        Είναι δυνατόν να μην έχουν κάνει μελέτη υπεδάφους; Είστε βέβαιος;

-        Πότε την έκαναν; Θα έπρεπε να είχαν κάνει γεωτρήσεις για τη μελέτη και δεν αντιληφθήκαμε ποτέ κάτι τέτοιο. Αλλά, το θέμα μας, δεν είναι βέβαια αυτό. Είναι η καταστροφή του τοπίου που θα επιφέρουν αν προχωρήσουν σ’ αυτή τη λύση. Θα πρόκειται για ένα τερατούργημα. Σκοπεύουν να φυλακίσουν την Αράχωβα, πίσω από τσιμεντένια κάγκελα!

-        Δηλαδή;

Άνοιξε το συρτάρι του γραφείου του δημάρχου κι έβγαλε από μέσα την έγχρωμη, κλασική καρτ ποστάλ της Αράχωβας, που παρουσιάζει την μοναδικής γραφικότητας κωμόπολη, αμφιθεατρικά χτισμένη στα «πόδια» του Παρνασσού, με εξέχον και διακεκριμένο σημείο το «σήμα κατατεθέν» της πόλεως, τον περίφημο «Βράχο του ωρολογίου» με το χαρακτηριστικό του «ψιλόλιγνο» κτίσμα:

-        Την ξέρετε αυτή την καρτ ποστάλ;

-        Φυσικά.

-        Πουλιούνται, κάθε χρόνο, περί τις 500.000 αντίτυπά της. Από την στιγμή που θα γίνει η «κοιλαδογέφυρα» του κ. Γκάρτζου, δεν θα βλέπετε πια την Αράχωβα στη φωτογραφία. Μπροστά απ’ την κωμόπολη και μέχρι τη μέση του ύψους της, θα ορθώνονται οι τεράστιες τσιμεντένιες κολώνες της γέφυρας, οι οποίες, θα φτάνουν μέχρι και 59 μέτρα ύψος!

-        Και θα «φάνε» και τον «Βράχο του ωρολογίου», ρίχνοντας βέβαια και το κτίσμα με το ρολόι.

-        Γιατί;

-        Με το σχέδιο κόβουν το βράχο και τον κάνουν χώρο αποβιβάσεως και επιβιβάσεως επιβατών των πούλμαν. Δηλαδή… πάρκινγκ! Αυτή είναι η άποψη των μελετητών για την… διατήρηση του τοπίου!

-        Να κλείσουν την Αράχωβα σ’ ένα τσιμεντένιο κλουβί και να της «κουρέψουν» το σημείο αναγνωρίσεώς της! Να κοιτάξτε εδώ, σε ποιο σημείο ακριβώς σκοπεύουν να κόψουν τον βράχο. Πως θα ρίξουν τη μάντρα του ιστορικού μας νεοκλασικού δημοτικού σχολείου που έφτιαξε στην Αράχωβα ο Ανδρ. Συγγρός, για να ξεφορτώσουν τους επιβάτες των πούλμαν μέσα στο προαύλιό του. Να, εδώ, σ’ αυτό το σημείο. Το έχω σχεδιάσει ακριβώς με την ίδια κλίμακα του σχεδίου της «κοιλαδογέφυρας»…

Έβαλε, πάνω το σχέδιο του υπουργείου, ένα τσιγαρόχαρτο, που είχε σχεδιασμένα με μολύβι κάτι τετραγωνάκια και καμπύλες και συνέπιπταν ακριβώς με τα τετραγωνάκια και τις καμπύλες του κ. Γκάρτζου.

Διεπίστωσε ότι, το μόνο που κατάφερε, μέχρι στιγμή, το υπουργείο Χωροταξίας, στην Αράχωβα, είναι να έχει μετατρέψει όλους τους δημοτικούς της συμβούλους σε… πολιτικούς μηχανικούς!

Ο Μορφωτικός Σύλλογος

Με τους κατοίκους της πόλεως, όμως δεν τα έχει καταφέρει εξ ίσου καλά. Τους έχει εξοργίσει όλους σε σημείο που, ορισμένοι από αυτούς να μιλούν πολύ απειλητικά για το μέλλον (εφ’ όσον το υπουργείο επιμείνει στην «κοιλαδογέφυρα») αναφέροντας, μέσα στα άλλα, μέχρι και… ανατινάξεις οικιών για φράξιμο του δρόμου… Γενικά, απ’ όσους συνάντησα στην Αράχωβα, μόνον ένας καταστηματάρχης είχε μερικά επιχειρήματα για την μη διαπλάτυνση της οδού.

Ας δούμε όμως τις απόψεις των Αραχωβιτών:

Ο κ. Γεώργ. Ανδρέου, πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Αραχώβης, λέει:

-        Οποιαδήποτε λύση εκτός από τη διαπλάτυνση των τελευταίων 385 μέτρων του κεντρικού μας δρόμου, που απομένουν ακόμα, θα καταστρέψει την Αράχωβα, η οποία ανεπτύχθη αποκλειστικά και μόνο από την εμπορική κίνηση. Αν από το υπουργείο θέλουν να μετακομίσουμε κι εμείς όλοι στην Αθήνα, ας κάνουν την «κοιλαδογέφυρά» τους. Ο πρωθυπουργός, όμως διά του βουλευτού κ. Τουρίκη, στις 12 Οκτωβρίου εφέτος, στη συγκέντρωση που έγινε εδώ, μας διαβεβαίωσε πως είναι τετελεσμένο γεγονός ότι ο δρόμος θα περνά μέσα από την Αράχωβα, με διαπλάτυνση του υπολοίπου μέρους που απομένει. Εμείς πιστέψαμε τον Πρωθυπουργό. Ο υπουργός είπε ότι «αφήνει το ζήτημα στην τοπική αυτοδιοίκηση, παρά την αντίθετη προσωπική του γνώμη». Ύστερα, όμως, υπανεχώρησε. Έχουμε κάνει μέχρι τώρα τρεις συγκεντρώσεις ήρεμες. Φοβάμαι όμως ότι με μια δυσμενή τροπή των πραγμάτων, δεν θα είναι δυνατόν να αποφευχθούν σοβαρά επεισόδια. Διότι δεν μπορούν να κοροϊδέψουν τον κόσμο μας, λέγοντας ότι γκρεμίζοντας μια σειρά σπιτιών στον κεντρικό δρόμο θα αλλοιωθεί το τοπίο, όταν οι ίδιοι προτείνουν «εγκληματική ενέργεια» εναντίον του! Αν η Αράχωβα μαντρωθεί μ’ ένα «γεφυρόδρομο» - τερατούργημα, καταστρέφεται διά παντός. Αν δεν μας διαβεβαιώσουν ότι θα τηρηθεί η υπόσχεση του Πρωθυπουργού, θα ακολουθήσουν δυναμικές ενέργειες, που δεν είναι δυνατόν να υπολογισθεί ως που θα φτάσουν. Εμείς θα περιμένουμε μέχρι το τέλος του μηνός. Μετά θα κάνουμε ό,τι νομίζουμε.

Οι καταστηματάρχες

Ο κ. Ανδρ. Γρανιτσιώτης, πρόεδρος των Εκθετών Παραγωγών Χειροτεχνημάτων Αράχωβας και παλιότερος καταστηματάρχης ο ίδιος της κωμοπόλεως, είπε:

-        Το υπουργείο Δημοσίων Έργων λέει να περάσει η Εθνική Οδός μέσα από την Αράχωβα. Και το ΥΟΠ ουδεμία αρμοδιότητα έχει στα θέματα των εθνικών οδών. Λοιπόν, ανακατεύεται εντελώς παρατύπως σ’ αυτή την υπόθεση. Επί της ουσίας έχω να παρατηρήσω ότι η διαπλάτυνση του δρόμου, κατά το μέγιστο τμήμα του, έχει ήδη γίνει και όχι μόνο δεν έβλαψε καθόλου, αλλά αντίθετα ωφέλησε μεγάλως τον περιβάλλοντα χώρο, αφού έγινε εδώ ένα από τα ωραιότερα κομμάτια της Ελλάδος.

Ο αδελφός του ανωτέρω, κ. Γεώργ.Γρανιτσιώτης, λέει οργισμένος:

-        Γιατί πολιτικολογούν και μας προσβάλλουν λέγοντας ότι είμαστε «εμποράκοι» και λένε ότι πρέπει να πουλάμε υφαντά, τυριά, κρασιά κλπ.; Τι σχέση έχει το τοπίο και το περιβάλλον, για τα οποία υποτίθεται ότι ενδιαφέρονται, με το τι… πουλάμε; Εγώ, κύριε, βλέπω ότι ενδιαφέρονται τι και πόσα πουλάμε και δεν μου αρέσει η… σύμπτωση ότι θέλουν να φτιάξουν δρόμο για να περνά ο κόσμος χωρίς να στέκεται στην Αράχωβα!

Ο κ. Γεώργ. Παπαστάθης έχει ένα μεγάλο κέντρο προς τους Δελφούς, 4 χλμ. Έξω από την Αράχωβα. Αν ο δρόμος περάσει έξω από την κωμόπολη, είναι φανερό ότι θα ωφεληθεί, γιατί θα αποκτήσει, για μεγάλο χρονικό διάστημα μια «αποκλειστικότητα» στους περαστικούς!

-        Άσχετα με το συμφέρον μου, κρίνοντας το καλό του τόπου – λέει – είμαι ανεπιφύλακτα υπέρ της διαπλατύνσεως του δρόμου. Είμαστε από τα ελάχιστα χωριά που οι νέοι δεν φεύγουν, γιατί έχουν πολλές ευκαιρίες ν’ ασχοληθούν με τον τουρισμό κι έτσι, παράλληλα, μπορούν κι ασχολούνται και με τα κτήματά τους. Το ΥΟΠ θέλει να περάσει την «τερατώδη» κοιλαδογέφυρά του από το σημείο ακριβώς που αρχίζει να φαίνεται η Αράχωβα, από τα αρχαία δηλαδή όρια της κοιλάδος του Πλειστού ποταμού, απ’ όπου την θαυμάζουν εκατομμύρια τουρίστες και, γι’ αυτό, το τοπίο έπρεπε να φυλάγεται σαν κόρη οφθαλμού. Στο σημείο του δρόμου που πρόκειται να γίνει η διαπλάτυνση, υπάρχουν 37 ιδιοκτήτες που θίγονται, άλλοι με ολοκληρωτικό γκρέμισμα των σπιτιών τους κι άλλοι με μέρος. Εν τούτοις, μόνον 6-7 από αυτούς δεν θέλουν την διαπλάτυνση. Οι 30 θέλουν κι αυτοί να ανοίξει ο δρόμος, έστω κι αν προσωπικά θ’ αντιμετωπίσουν δυσκολίες, γιατί βλέπουν ότι αυτό επιβάλλει το καλό του τόπου. Από εκείνους που διαφωνούν έχω να πω ότι οι περισσότεροι έχουν ιδιοκτησίες και κοντά στα σημεία που θέλουν να περάσουν τον νέο δρόμο κι έτσι δεν θίγονται καθόλου από την κατασκευή του.

Οι διαφωνούντες

Οι κ.κ. Νικ. και Κων. Σύρος έχουν κατάστημα τροφίμων στο τμήμα των 385 μέτρων του δρόμου που δεν έχει ακόμα διαπλατυνθεί.

-        Η Αράχωβα, λένε, έχει δικό της τουρισμό. Όσοι έρχονται, έρχονται εδώ για την Αράχωβα κι όχι για τους Δελφούς! Κι όσοι περνούν μας λένε ότι αν πλατύνει ο δρόμος δεν θα… ξαναπατήσουν το ποδάρι τους, γιατί θέλουν να βλέπουν στενά κι όχι λεωφόρους! Εμείς θα είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε 2-3 μέτρα κι άλλα τόσα ο απέναντι, αλλά ούτε αυτό το θέλουν οι περαστικοί. Η παρακαμπτήριος θα σώσει το χωριό, όπως έγινε και στα Καμένα Βούρλα. Έφυγε η βαβούρα και ωφελήθηκε η λουτρόπολη. Γιατί να έχουμε αυτές τις νταλίκες να περνούν κάθε μέρα ξύνοντας τους τοίχους μας;

Άλλος ένας από τους διαφωνούντες με την διαπλάτυνση, ο κ. Ανδρ. Χριστοφόρου, δεν δέχθηκε να πει τίποτα.

Όλοι «υπέρ»

Όλοι οι υπόλοιποι Αραχωβίτες δεν θέλουν να ακούσουν για «κοιλαδογέφυρα» και ζητούν την διαπλάτυνση. Είπαν:

Ο κ. Λιάκος, διδάσκαλος του Δημ. Σχολείου Αραχώβης: «Ο δρόμος που μελετούν είναι απαράδεκτος. Είναι εξωφρενικό το ότι το σήμα κατατεθέν του χωριού μας, τον μεγαλόπρεπο Βράχο του Ωρολογίου, θέλουν να τον κόψουν για να τον κάνουν πάρκινγκ! Πως είναι δυνατόν να γίνονται τέτοια πράγματα; Εγώ έγραψα λεπτομερή επιστολή με τις απ΄ψεις μου, που θα τη στείλω σ’ όλες τις εφημερίδες»

Παναγ. Ανδρεούλης: «Η Αράχωβα δίνει κάθε χρόνο πάνω από 250 εκ. δολάρια σε σκληρό συνάλλαγμα στο Ελληνικό Δημόσιο. Ήταν ανέκαθεν το εμπορικό κέντρο της περιφερείας. Τώρα απειλούν να την αφανίσουν».

Ευσταθ. Χαρίτος, φοιτητής: «Δεν ζητάμε κανένα νέο έργο. Μόνο διαπλάτυνση του υπολοίπου κομματιού του δρόμου, που υπάρχει στο εγκεκριμένο σχέδιο πόλεως. Με τη μελετωμένη ¨κοιλαδογέφυρα¨ το τοπίο εδώ θα ¨δολοφονηθεί¨. Θέλουν τον ιστορικό μας δρόμο να τον κάνουν πεζόδρομο, χωρίς… πεζούς όμως, γιατί κανείς πια δεν θα περνά!»

Παναγ. Κεφάλας, αρτοποιός: «Να διαπλατύνουν τον δρόμο μας κι ας περάσουν εθνική οδό για τις άλλες πόλεις της περιοχής, απ’ όπου αλλού θέλουν, αλλά χωρίς να φράξουν με κάγκελα την Αράχωβα!»

Ιωάν. Μελισσαροστέργιος, γεωργός: «Η διαπλάτυνση θα αποτελέσει πηγή νέας ζωής για την Αράχωβα, χωρίς να θίξει καθόλου το περιβάλλον. Το ξέρουν κι αυτοί που υποστηρίζουν άλλα!»

Ανδρ. Ρήγας, 85 ετών, γεωργός: «Ποιος θα έρχεται ένα χιλιόμετρο με τα πόδια απ’ έξω, αν περάσουν τον δρόμο εκεί που λένε; Θα απομονωθούμε εντελώς από τον κόσμο; Το κλειδί της Αράχωβας είναι ο δρόμος της και πρέπει να τον πλατύνουν».

Ανδρ. Χαρίτος: «Έχω κατάστημα και σπίτι, που θα μου το ρίξουν το περισσότερο. Η διαπλάτυνση όμως να γίνει. Δίχως δρόμο η Αράχωβα δεν ζει. Να δώσουν σ’ όσους φύγουν αλλού δημοτικά οικόπεδα να χτίσουν και το δικαίωμα 100% καλύψεως για να χτίσουν στο υπόλοιπο όσοι χάσουν μέρος της ιδιοκτησίας τους».

Κυρία Ασημούλα Ματσούκα, εστιάτωρ: «Τι να σας πω, αυτόν θέλω ή όχι; Εμείς την θέλουμε τη διαπλάτυνση του δρόμου, αλλά το θέμα δεν είναι αυτό. Είναι ότι δεν μας την κάνουν κι ό,τι κι αν πούμε θα κάνουν αυτό που θέλουν!»

Δ/νις Ειρήνη Δημάκη, 21 ετών , νοικοκυρά: «Έχουμε σπίτι και μαγαζί που τα κόβει ο δρόμος, αλλά η διαπλάτυνση είναι η μόνη σωτηρία της Αράχωβας. Χωρίς αυτήν θα πεθάνει».

Ανθ. Σπηλιώτη: «Εμείς έχουμε μόνο ένα χρόνο εδώ, αλλά δεν χρειάζεται πιο πολύ για να δεις την αναγκαιότητα του δρόμου μέσα από την Αράχωβα».

Παναγ. Κολοβός, έμπορος: «Από τα 130 τ.μ. του καταστήματός μου, θα κόψουν τα 40. Ο δρόμος όμως πρέπει να γίνει και μόνο να υπολογίσουν δίκαια τις αποζημιώσεις και τις υπεραξίες που θα δημιουργηθούν».

Ο Παναγιώτης Κολοβός μιλά με τον συντάκτη της εφημερίδας Γ. Μαργαρίδη.

Νικ. Δημάκης: «Επί 20 χρόνια περιμένω με το μισό μου κατάστημα γιατί, αν θα διαπλατύνουν ή όχι τον δρόμο κι αν θα μου το πάρουν ή θα το αφήσουν! Πρέπει ο δρόμος να πλατύνει οπωσδήποτε, αλλά, για πότε περιμένουν;»

Τέλος, ο Αραχωβίτης κ. Λεον. Λαάρης, Αρχιτέκτων – πολεοδόμος – χωροταξικός, μου κοινοποίησε μια επιστολή που έστειλε προς τον πρωθυπουργό κ. Ράλλη, όπου αναφέρει ότι «καταγγέλλει την προτεινόμενη ¨νέα¨ χάραξη δρόμου στις παρυφές, εντός και κυρίως εκτός Αραχώβης ως καταστροφική του εξόχου φυσικού της κάλλους και του παλαιοτέρου ιστορικού της τμήματος που προστατεύεται αρχαιολογικώς». Ζητεί δε την παρέμβαση του προέδρου της Κυβερνήσεως, για να τελειώσει η διαπλάτυνση του υπολοίπου τμήματος των 400 μ. του παλαιού δρόμου που απομένει.