«Η απλοϊκή, η απροόδευτη ζωή, η αρχέγονη….»

ΣΤΗ ΣΤΡΟΥΓΚΑ

Μέσα στις χαράδρες και τους απόκρημνους βράχους της Κίρφης ακούγονταν τα ισχυρά του τσοπάνου σφυρίγματα και οι σαλαγές: «φίου, φίουου, τσαπ τσαπ, χω, χωω, χωωω…». Σουρτάρα τα γίδια τα μαύρα με τα πολλά κουδούνια πλησίαζαν τώρα στη στρούγκα. Τα απαχάσματα που άφηναν οι φωνές του τσοπάνου με είχαν πλανέψει και νόμισα ότι πολλοί τσοπαναραίοι εσαλαγούσαν τα γίδια στη στρούγκα – δεν ήτο άλλος παρά μονάχα ο Στάθης. Ψηλός και κατακόκκινος, με την λερή φουστανέλα, με την μακριά αγκλίτσα στο χέρι, έφερνε τα πολυκούδουνα γίδια.

Τα γίδια πλησίασαν στη στρούγκα, την οποία ο Στάθης είχε σκεφτεί να φτιάσει κάτω σε δύο θεόρατα έλατα για να χρησιμεύουν ως στηρίγματα, ως δοκοί γύρω από τη στρούγκα, και εις τα οποία είχε τεθεί ο φράκτης της στρούγκας.

Με ένα μεγάλο, ανήσυχο και σκονερό ποδοβολητό, μέσα στο κρούγκου-κρούγκου των κουδουνιών που χτυπούσαν άτακτα, μπήκαν τα γίδια στη στρούγκα. Με δύο σάλτους ο Στάθης πετάχτηκε μπροστά σαν σταυραετός στο στρουγκόλιθο με την καρδάρα στα χέρια. Εκάθησε, βάζει ανάμεσα στα δυο του σκέλη την καρδάρα και αρχίζει το άρμεγμα.

Καλοκαιρινή Παρεκτροπή!

Του Στέργιου Μπακολουκά

     Τρία φαρδιά σκαλοπάτια όλα κι όλα κι ένα κεφαλόσκαλο,  μπροστά απ’ τη  μονόφυλλη  οξώπορτα του πέτρινου σπιτιού, στο πλάι ακριβώς της ευρύχωρης δίφυλλης κατουγιόπορτας , ήταν το παλκοσένικο της καθημερινής, απογευματινής σύναξης των γυναικών της γειτονιάς.

     Σ’ αυτά τα σκαλοπάτια μαζεύονταν,  κάθε  γιόμα   και  ψυχαγωγούνταν, ανταλλάσοντας  νέα,  ή ξομπλιάζοντας  τα ….κατ’μέρια (αρρώστιες- προβλήματα) των συγχωριανών τους, εκείνα τ’  ατελείωτα απόβραδα  του καλοκαιριού στην Αράχοβα. Σ’ αυτή την καθημερινά επαναλαμβανόμενη συνάντηση των γυναικών,  τη δεκαετία του εξήντα,  δεν είχαν θέση ούτε άντρες ούτε παιδιά μεγαλύτερα από νήπια.

      Άλλωστε  οι άντρες, είχαν άλλες σκοτούρες στο κεφάλι τους, ενώ οι μικροί…. σαϊτάνιδες , ένιωθαν,  σαν  το χιόνι  στον …κόρφο τους, την δυνατότητα  να καθίσουν, έστω και για λίγο,  κάτω από την επιτήρηση των μανάδων τους.  Ήξεραν πολύ  καλύτερα παιχνίδια να περάσουν την ώρα τους μακρύτερα, παρά το είχαν να πειθαρχούν στις προσταγές και τον έλεγχό  τους.  Βεβαίως  ούτε αυτές τα ήθελαν μέσα  στα πόδια τους, να βουρλίζονται γύρω-γύρω φωνάζοντας  σαν  …μεμκάδες (έντομα με χαρακτηριστικό, δυνατό ήχο, μπούμπουρες) στο  ….τσουκάλι, δαιμονίζοντάς τες.

1921: ΜΙΑ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟΝ ΟΣΙΟ ΛΟΥΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ

Εις τα κελλία των πατέρων σπινθηροβολεί το τζάκι. Αρχοντικήν παλαιοσύνην αποπνέουν τα κατοικούμενα κτίρια, τα οποία παριβάλλουν τον ναόν. Η μονή φανερώνει την μακράν ιστορίαν της από τα οικοδομήματά της. Αλλά είνε εγκαταλελειμμένα και έχουν θολωτόν τύπον, αλλά κτισμένα επί παλαιών, αλλά είνε νεώτερα τετράγωνα, κοινά σπίτια. Στηρίγματα συνδέουν οικήματα με τον ναόν, όστις θα έπιπτε χωρίς αυτά. Σώζονται όμως όλα τα αρχικά της ιδρύματα, από το παλαιόν μαγειρείον έως τα αρχαιότερα κελλία, χρησιμοποιούμενα δι’αποθήκας. Η παλαιά βρύση έχει μετατοπισθή. Ο μόνος διατηρούμενος εκ των τριών πύργων, εις την ανατολικήν είσοδον της μονής, έχει γίνη κωδωνοστάσιον και τούτο μετεβλήθη εις ωρολόγιον. 

1896: ΤΟ ΝΗΜΑΤΟΥΡΓΕΙΟ ΣΤΡΑΓΚΑ ΣΤΗ ΛΙΒΑΔΕΙΑ

ΝΕΟΝ ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ ΕΝ ΛΕΒΑΔΕΙΑ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ LORD BROTHERS

Εν Λεβαδεία λειτουργούσιν ήδη τέσσαρα κλωστήρια, ων την πρώτην θέσιν κατέχει το του βουλευτού της ομωνύμου επαρχίας κ. Ι. Λάππα. Εις ταύτα προστίθεται και πέμπτον, το οποίον απεφάσισε να ιδρύση επιχειρηματίας συμπολίτης ευδοκίμως επιδιδόμενος εις εμπορικάς επιχειρήσεις, ούτος δ’είνε ο κ. Ευθύμιος Στράγκας, ος μετά μακράν μελέτην εισέρχεται πλήρης ελπίδων εις την επιχείρησιν ταύτην, ην θέλει στέψη επιτυχία.

Ο κ. Στράγκας προτίμησε να εγκαταστήση το εργοστάσιόν του εν Λεβαδεία διά δύο κυρίως λόγους. Εις τα πέριξ της Λεβαδείας καλλιεργούνται ως γνωστόν τα 4)5 του εν Ελλάδι παραγομένου βάμβακος, συνεπώς την πρώτην ύλην δεν θα εισάγη άλλοθεν αλλά θα ευρίσκη εν τω τόπω, τούτω δ’είνε μέγα πλεονέκτημα διά πάσαν βιομηχανικήν επιχείρησιν. Εκτός τούτου ο κ. Στράγκας διά την κινητήριον δύναμιν δεν θα δαπανά ουδέ λεπτόν, καθ’όσον θα χρησιμοποιήση τα διαρκώς ρέοντα ύδατα του ποταμού Ερκίνου κατά την θέσιν Τροφώνιον και ούτω θα έχη ελάσσονα δαπάνην διά την παραγωγήν των νημάτων.

Η Άνοιξη έκαμε τον ανήφορο!

Του Στέργιου Μπακολουκά

          Ο Μάιος σώθηκε κι ο Ιούνιος πήρε τη θέση του,  φέρνοντας ζέστη και θερισμό στα σπαρτά του κάμπου. Άρχισε να παίρνει ο τόπος  κείνο το αρρωστιάρικο αχυρί χρώμα που σε γεμίζει απογοήτευση.  Όμως, η μαγιάτικη άνοιξη δεν το ’βαλε κάτω, παρά πήρε πόδι κι έκαμε τον ανήφορο για τα ψηλώματα με καινούρια χαμόγελα, χύνοντας δεξιά και ζερβά, χωρίς πρόβες, πάλι κίτρινα, αλλά φωτεινά τούτη τη φορά, στην ανηφοριά της «Χτούπας» και σ’ όλο το δρόμο για την Αράχοβα.

Πράγματι, οι κατακίτρινες αγκαθωτές σπαρτιές, γεννιούνται στην «Τσέρεσι» και στη «Στενή», ανδρώνονται ως το «Ζεμενό», απαγκιάζοντας μέσα στην αγκαλιά του «Σπέτζου», κι από κει διαχέουν   χρώματα κι αρώματα ως απάνω στα «Καρούτια» και στις παρυφές της Αράχοβας.

1921: ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΤΙΘΟΡΕΑ

Από τους αρτιώτερον σωζομένους πύργους του μακρού τείχους της Τιθορέας είνε ο εις το κάτω μέρος του χωρίου Βελίτσης. Είνε διώροφος. Ωραία οικοδομή εκ μεγάλων τετραγώνων λίθων. Εις το επάνω πάτωμα έχει παράθυρα, εις το κάτω πολεμίστρας. Έχομεν εις αυτόν, τον τύπον της αρχαίας πολεμίστρας. Δεν διαφέρει από τον τόσον γενικευθέντα κατόπιν εις τας μεταγενεστέρας οχυρώσεις. Ο πύργος απετέλει την βορειοδυτικήν γωνίαν της αρχαίας οχυρώσεως. Τώρα αυτός και η συνέχεια των τειχών περιβάλλουν κήπον κατοικίας χωριού. Ολίγον τι απωτέρω του πύργου σώζεται πύλη του φρουρίου, ευρεία. Βλέπει τις την βάσιν της, τους εκατέρωθεν παραστάτας και οπάς εις αυτούς, αι οποίαι εχρησίμευον διά την θύραν. Οι χωρικοί εχρησιμοποίησαν πολλούς μεγάλους λίθους διά μάνδρας και βάσεις των σπιτιών των. Γενική ανασκαφή θα απαιτήση τον εκτοπισμόν του συνοικισμού. Η γραμμή του τείχους προχωρεί ανηφορικώς, με πολλούς διαμέσους πύργους, αρκετά καταφανείς, προς τον απότομον βράχον, όστις αποτελεί εξόγκωμα του Παρνασσού. Παράδοξον, γραφικόν εις την αγριότητά του το θέαμα του φοβερού μεγάλου βράχου, που είνε ο ίδιος ένα βουνό.

1921: ΜΙΑ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΚΗΦΙΣΟΧΩΡΙ

Δύο ημέρας και δύο νύκτας είχα να αναπαυθώ. Μετά ολονύκτιον μάλιστα εργασίαν ερρίφθην εις ένα βαγόνι του τραίνου. Είχα περιπατήση εις βουνά και κάμπους. Και όμως, παράδοξον, ένοιωθα τόσην διάθεσιν, ωσάν να ήμουν βρέφος, το οποίον εκοιμήθη 18 ώρας. Μεσάνυκτα εις το Κηφισοχώρι. Εις το μεγάλο δωμάτιο του ξενοδοχείου του κ. Ανέστη Χρέμπου φλυαρούμεν. Η κυρά Βαρβάρα, η κυρά Κωστάντω, ο οδοντοϊατρός της περιφερείας κ. Δημήτριος Περδικάρης και ο υποφαινόμενος. Η πρώτη γνέθει, η δευτέρα στρίβει το νήμα ειςτην κλωστήν της, ημείς οι δύο πίνομεν το καλό μαύρο κρασί του κ. Χρέμπου. Ο ίδιος ήλθε κουρασμένος από το χωράφι. Ήτο δε και ανήμπορος. Γλυκός άνδρας. Επήγε να αναπαυθή και εμείναμεν ομιλούντες, πίνοντας. Σκηνή πανδοχείου από μεσαιωνικόν μυθιστόρημα. Όταν κανείς έχει ζήση πολύ και είδε σχεδόν τα πάντα, ίσως είνε δυνατόν να ευρίσκη κάποιαν έλξιν εις παρόμοιον αγροτικόν περιβάλλον.

Μνήμες!

Του Στέργιου Μπακολουκά

Ήταν πολύ θυμωμένος, εκείνο το σαββατιάτικο πρωινό, όταν είχε έρθει να με βρει. Μόλις είχε τελειώσει το καλοκαίρι, και καθώς ο καιρός ήταν καλός, ήμουν ξαπλωμένος με δυο φίλους μου, τεμπελιάζοντας ακόμα, στα καθίσματα ενός καφέ στην Πλάκα, δίπλα από τη Ρωμαϊκή Αγορά. 

Οι λίγοι τουρίστες που είχαν περισσέψει, γυρόφερναν στα στενά κάτω από την Ακρόπολη και τα παιδιά του μαγαζιού είχαν όλο το χρόνο να μας περιποιηθούν και να χαζολογήσουν μαζί μας. 

Στο τραπέζι, ανάκατα, εφημερίδες και περιοδικά πρόσφεραν πληροφορίες που δεν προλαβαίναμε να αφομοιώσουμε. 

“Περίμενε”, του είπα, “μη χαλιέσαι! Παράγγειλε καφέ και μετά θα τα πούμε με την ησυχία μας.”

Ο Στάθης δούλευε στον ΟΤΕ. Ήταν ηλεκτρονικός. Είχε τελειώσει τη Σχολή “Μπένου - Πάλμερ’’. Στη δουλειά πήγαινε …ξενόκαρδα, μόνο για βιοπορισμό, γιατί το πάθος του ήταν το θέατρο. Έχοντας παρακολουθήσει κάποια μαθήματα υποκριτικής και έχοντας, κυρίως, παρακολουθήσει άπειρες παραστάσεις της εποχής, σε κάθε λογής θεατρικούς χώρους, άρχισε να “υποκρίνεται’’ μικρούς ρόλους σε δημιουργίες επίδοξων ερασιτεχνών σκηνοθετών, σε ορχήστρες περιφερειακών θεάτρων. Έπαιζαν έργα σημαντικών συγγραφέων του διεθνούς ρεπερτορίου, πολλές φορές, τολμώ να πω, με σημαντική απόδοση, αλλά τις περισσότερες μπροστά από ….άδεια καθίσματα! Επειδή ήταν παιδικός μου φίλος, είχαμε μεγαλώσει στην ίδια γειτονιά, πάντα είχα …δωρεάν προσκλήσεις, στις παραστάσεις που συμμετείχε, παίρνοντας μέρος στη συνέχεια στον επινίκιο ….συμπόσιο - ρεφενέ που ακολουθούσε.

Σαν τ’ς κότας τα …. πόδια!

Του Στέργιου Μπακολουκά

Στις δυο δεκαετίες που ακολούθησαν το μεγάλο πόλεμο, το  ψωμί που κυριαρχούσε στο τραπέζι των νοικοκυριών της Αράχοβας είχε δυο χαρακτηριστικά: ήταν τόσο μαύρο, σχεδόν κατάμαυρο, όσο κι ο έβενος, και κολασμένα νόστιμο, περισσότερο και από μελ’τωμένο ….παντεσπάνι. Η μυρουδιά του σε λίγωνε  και σε χόρταινε πριν ακόμα το βάλεις στο στόμα σου.  Το ζύμωναν οι γυναίκες του χωριού σε τεράστια καρβέλια δυο και τριών οκάδων το καθένα, και σε ποσότητα  σύμφωνη με  τα στόματα, που το κάθε σπίτι είχε να θρέψει.

Το λιγότερο μια φορά το μήνα, οι γυναίκες του σπιτιού ακολουθούσαν αυτή τη διαδικασία, αναπιάνοντας προζύμι αποβραδίς στο ζ’μουσκάφ’δου  (ξύλινη σκάφη για ζύμωμα ψωμιού) και την άλλη μέρα, οι ίδιες σαν χειροδύναμοι παλαιστές, αφού ανασήκωναν τα μανίκια τους, ζύμωναν τα καρβέλια τους και τα έψηναν  στους χτιστούς ξυλόφουρνους που κάθε σπίτι είχε στην αυλή του. Μετά, αφού κρύωναν,  τ’ αράδιαζαν σε μια μακρόστενη ξύλινη τάβλα στερεωμένη απ’ τις δυο πάντες με σύρμα ψηλά στο ταβάνι του κατωγιού, για να μην τα φτάνουν τα ποντίκια και τα  …παιδιά, και σιγά-σιγά τα  κατανάλωναν. 

1960: Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΝΑΣΕΡ ΣΤΟΥΣ ΔΕΛΦΟΥΣ

ΔΕΛΦΟΙ, 10. (Του απεσταλμένου μας). – Ο πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ επεβιβάσθη της θαλαμηγού του «Χορρέγια» εκ του λιμένος της Ιτέας την 7.30’ μ.μ. σήμερον κατευθυνόμενος εις Κέρκυραν. Εις την αποβάθραν τον απεχαιρέτησαν ο Μέγας Αυλάρχης κ. Λεβίδης, εκ μέρους του Βασιλέως, ο Πρωθυπουργός κ. Καραμανλής και ο υπουργός Προεδρίας κ. Τσάτσος. Ο Πρόεδρος ηυχαρίστησε θερμώς διά την φιλοξενίαν. Στρατιωτικόν απόσπασμα απέδωσε τας τιμάς ενώ η μουσική ανέκρουε τους δύο εθνικούς ύμνους. Εις την προκυμαίαν τον προσεφώνησεν ο δήμαρχος Ιτέας.

Εις τους Δελφούς ο Πρόεδρος έφθασε την 1 μ.μ. ενώ εκρούοντο οι κώδωνες των εκκλησιών. Τον υποδέχθησαν ο νομάρχης και ο δήμαρχος, κάτωθεν αψίδος και του προσέφεραν ανθοδέσμην. Ο Πρόεδρος κατηυθύνθη εις το ξενοδοχείον και αφού εγευμάτισεν, απεσύρθη να αναπαυθή. Αφυπνισθείς ενωρίτερον της συζύγου του, επεδόθη αυτοπροσώπως εις το κλείσιμον των αποσκευών του, βοηθούμενος από τα τέκνα του, προς τα οποία είναι καταφανής η εξαιρετική αγάπη του.