1896: ΤΟ ΝΗΜΑΤΟΥΡΓΕΙΟ ΣΤΡΑΓΚΑ ΣΤΗ ΛΙΒΑΔΕΙΑ

ΝΕΟΝ ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ ΕΝ ΛΕΒΑΔΕΙΑ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ LORD BROTHERS

Εν Λεβαδεία λειτουργούσιν ήδη τέσσαρα κλωστήρια, ων την πρώτην θέσιν κατέχει το του βουλευτού της ομωνύμου επαρχίας κ. Ι. Λάππα. Εις ταύτα προστίθεται και πέμπτον, το οποίον απεφάσισε να ιδρύση επιχειρηματίας συμπολίτης ευδοκίμως επιδιδόμενος εις εμπορικάς επιχειρήσεις, ούτος δ’είνε ο κ. Ευθύμιος Στράγκας, ος μετά μακράν μελέτην εισέρχεται πλήρης ελπίδων εις την επιχείρησιν ταύτην, ην θέλει στέψη επιτυχία.

Ο κ. Στράγκας προτίμησε να εγκαταστήση το εργοστάσιόν του εν Λεβαδεία διά δύο κυρίως λόγους. Εις τα πέριξ της Λεβαδείας καλλιεργούνται ως γνωστόν τα 4)5 του εν Ελλάδι παραγομένου βάμβακος, συνεπώς την πρώτην ύλην δεν θα εισάγη άλλοθεν αλλά θα ευρίσκη εν τω τόπω, τούτω δ’είνε μέγα πλεονέκτημα διά πάσαν βιομηχανικήν επιχείρησιν. Εκτός τούτου ο κ. Στράγκας διά την κινητήριον δύναμιν δεν θα δαπανά ουδέ λεπτόν, καθ’όσον θα χρησιμοποιήση τα διαρκώς ρέοντα ύδατα του ποταμού Ερκίνου κατά την θέσιν Τροφώνιον και ούτω θα έχη ελάσσονα δαπάνην διά την παραγωγήν των νημάτων.

Η Άνοιξη έκαμε τον ανήφορο!

Του Στέργιου Μπακολουκά

          Ο Μάιος σώθηκε κι ο Ιούνιος πήρε τη θέση του,  φέρνοντας ζέστη και θερισμό στα σπαρτά του κάμπου. Άρχισε να παίρνει ο τόπος  κείνο το αρρωστιάρικο αχυρί χρώμα που σε γεμίζει απογοήτευση.  Όμως, η μαγιάτικη άνοιξη δεν το ’βαλε κάτω, παρά πήρε πόδι κι έκαμε τον ανήφορο για τα ψηλώματα με καινούρια χαμόγελα, χύνοντας δεξιά και ζερβά, χωρίς πρόβες, πάλι κίτρινα, αλλά φωτεινά τούτη τη φορά, στην ανηφοριά της «Χτούπας» και σ’ όλο το δρόμο για την Αράχοβα.

Πράγματι, οι κατακίτρινες αγκαθωτές σπαρτιές, γεννιούνται στην «Τσέρεσι» και στη «Στενή», ανδρώνονται ως το «Ζεμενό», απαγκιάζοντας μέσα στην αγκαλιά του «Σπέτζου», κι από κει διαχέουν   χρώματα κι αρώματα ως απάνω στα «Καρούτια» και στις παρυφές της Αράχοβας.

1921: ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΤΙΘΟΡΕΑ

Από τους αρτιώτερον σωζομένους πύργους του μακρού τείχους της Τιθορέας είνε ο εις το κάτω μέρος του χωρίου Βελίτσης. Είνε διώροφος. Ωραία οικοδομή εκ μεγάλων τετραγώνων λίθων. Εις το επάνω πάτωμα έχει παράθυρα, εις το κάτω πολεμίστρας. Έχομεν εις αυτόν, τον τύπον της αρχαίας πολεμίστρας. Δεν διαφέρει από τον τόσον γενικευθέντα κατόπιν εις τας μεταγενεστέρας οχυρώσεις. Ο πύργος απετέλει την βορειοδυτικήν γωνίαν της αρχαίας οχυρώσεως. Τώρα αυτός και η συνέχεια των τειχών περιβάλλουν κήπον κατοικίας χωριού. Ολίγον τι απωτέρω του πύργου σώζεται πύλη του φρουρίου, ευρεία. Βλέπει τις την βάσιν της, τους εκατέρωθεν παραστάτας και οπάς εις αυτούς, αι οποίαι εχρησίμευον διά την θύραν. Οι χωρικοί εχρησιμοποίησαν πολλούς μεγάλους λίθους διά μάνδρας και βάσεις των σπιτιών των. Γενική ανασκαφή θα απαιτήση τον εκτοπισμόν του συνοικισμού. Η γραμμή του τείχους προχωρεί ανηφορικώς, με πολλούς διαμέσους πύργους, αρκετά καταφανείς, προς τον απότομον βράχον, όστις αποτελεί εξόγκωμα του Παρνασσού. Παράδοξον, γραφικόν εις την αγριότητά του το θέαμα του φοβερού μεγάλου βράχου, που είνε ο ίδιος ένα βουνό.

1921: ΜΙΑ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΚΗΦΙΣΟΧΩΡΙ

Δύο ημέρας και δύο νύκτας είχα να αναπαυθώ. Μετά ολονύκτιον μάλιστα εργασίαν ερρίφθην εις ένα βαγόνι του τραίνου. Είχα περιπατήση εις βουνά και κάμπους. Και όμως, παράδοξον, ένοιωθα τόσην διάθεσιν, ωσάν να ήμουν βρέφος, το οποίον εκοιμήθη 18 ώρας. Μεσάνυκτα εις το Κηφισοχώρι. Εις το μεγάλο δωμάτιο του ξενοδοχείου του κ. Ανέστη Χρέμπου φλυαρούμεν. Η κυρά Βαρβάρα, η κυρά Κωστάντω, ο οδοντοϊατρός της περιφερείας κ. Δημήτριος Περδικάρης και ο υποφαινόμενος. Η πρώτη γνέθει, η δευτέρα στρίβει το νήμα ειςτην κλωστήν της, ημείς οι δύο πίνομεν το καλό μαύρο κρασί του κ. Χρέμπου. Ο ίδιος ήλθε κουρασμένος από το χωράφι. Ήτο δε και ανήμπορος. Γλυκός άνδρας. Επήγε να αναπαυθή και εμείναμεν ομιλούντες, πίνοντας. Σκηνή πανδοχείου από μεσαιωνικόν μυθιστόρημα. Όταν κανείς έχει ζήση πολύ και είδε σχεδόν τα πάντα, ίσως είνε δυνατόν να ευρίσκη κάποιαν έλξιν εις παρόμοιον αγροτικόν περιβάλλον.

Μνήμες!

Του Στέργιου Μπακολουκά

Ήταν πολύ θυμωμένος, εκείνο το σαββατιάτικο πρωινό, όταν είχε έρθει να με βρει. Μόλις είχε τελειώσει το καλοκαίρι, και καθώς ο καιρός ήταν καλός, ήμουν ξαπλωμένος με δυο φίλους μου, τεμπελιάζοντας ακόμα, στα καθίσματα ενός καφέ στην Πλάκα, δίπλα από τη Ρωμαϊκή Αγορά. 

Οι λίγοι τουρίστες που είχαν περισσέψει, γυρόφερναν στα στενά κάτω από την Ακρόπολη και τα παιδιά του μαγαζιού είχαν όλο το χρόνο να μας περιποιηθούν και να χαζολογήσουν μαζί μας. 

Στο τραπέζι, ανάκατα, εφημερίδες και περιοδικά πρόσφεραν πληροφορίες που δεν προλαβαίναμε να αφομοιώσουμε. 

“Περίμενε”, του είπα, “μη χαλιέσαι! Παράγγειλε καφέ και μετά θα τα πούμε με την ησυχία μας.”

Ο Στάθης δούλευε στον ΟΤΕ. Ήταν ηλεκτρονικός. Είχε τελειώσει τη Σχολή “Μπένου - Πάλμερ’’. Στη δουλειά πήγαινε …ξενόκαρδα, μόνο για βιοπορισμό, γιατί το πάθος του ήταν το θέατρο. Έχοντας παρακολουθήσει κάποια μαθήματα υποκριτικής και έχοντας, κυρίως, παρακολουθήσει άπειρες παραστάσεις της εποχής, σε κάθε λογής θεατρικούς χώρους, άρχισε να “υποκρίνεται’’ μικρούς ρόλους σε δημιουργίες επίδοξων ερασιτεχνών σκηνοθετών, σε ορχήστρες περιφερειακών θεάτρων. Έπαιζαν έργα σημαντικών συγγραφέων του διεθνούς ρεπερτορίου, πολλές φορές, τολμώ να πω, με σημαντική απόδοση, αλλά τις περισσότερες μπροστά από ….άδεια καθίσματα! Επειδή ήταν παιδικός μου φίλος, είχαμε μεγαλώσει στην ίδια γειτονιά, πάντα είχα …δωρεάν προσκλήσεις, στις παραστάσεις που συμμετείχε, παίρνοντας μέρος στη συνέχεια στον επινίκιο ….συμπόσιο - ρεφενέ που ακολουθούσε.

Σαν τ’ς κότας τα …. πόδια!

Του Στέργιου Μπακολουκά

Στις δυο δεκαετίες που ακολούθησαν το μεγάλο πόλεμο, το  ψωμί που κυριαρχούσε στο τραπέζι των νοικοκυριών της Αράχοβας είχε δυο χαρακτηριστικά: ήταν τόσο μαύρο, σχεδόν κατάμαυρο, όσο κι ο έβενος, και κολασμένα νόστιμο, περισσότερο και από μελ’τωμένο ….παντεσπάνι. Η μυρουδιά του σε λίγωνε  και σε χόρταινε πριν ακόμα το βάλεις στο στόμα σου.  Το ζύμωναν οι γυναίκες του χωριού σε τεράστια καρβέλια δυο και τριών οκάδων το καθένα, και σε ποσότητα  σύμφωνη με  τα στόματα, που το κάθε σπίτι είχε να θρέψει.

Το λιγότερο μια φορά το μήνα, οι γυναίκες του σπιτιού ακολουθούσαν αυτή τη διαδικασία, αναπιάνοντας προζύμι αποβραδίς στο ζ’μουσκάφ’δου  (ξύλινη σκάφη για ζύμωμα ψωμιού) και την άλλη μέρα, οι ίδιες σαν χειροδύναμοι παλαιστές, αφού ανασήκωναν τα μανίκια τους, ζύμωναν τα καρβέλια τους και τα έψηναν  στους χτιστούς ξυλόφουρνους που κάθε σπίτι είχε στην αυλή του. Μετά, αφού κρύωναν,  τ’ αράδιαζαν σε μια μακρόστενη ξύλινη τάβλα στερεωμένη απ’ τις δυο πάντες με σύρμα ψηλά στο ταβάνι του κατωγιού, για να μην τα φτάνουν τα ποντίκια και τα  …παιδιά, και σιγά-σιγά τα  κατανάλωναν. 

1960: Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΝΑΣΕΡ ΣΤΟΥΣ ΔΕΛΦΟΥΣ

ΔΕΛΦΟΙ, 10. (Του απεσταλμένου μας). – Ο πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ επεβιβάσθη της θαλαμηγού του «Χορρέγια» εκ του λιμένος της Ιτέας την 7.30’ μ.μ. σήμερον κατευθυνόμενος εις Κέρκυραν. Εις την αποβάθραν τον απεχαιρέτησαν ο Μέγας Αυλάρχης κ. Λεβίδης, εκ μέρους του Βασιλέως, ο Πρωθυπουργός κ. Καραμανλής και ο υπουργός Προεδρίας κ. Τσάτσος. Ο Πρόεδρος ηυχαρίστησε θερμώς διά την φιλοξενίαν. Στρατιωτικόν απόσπασμα απέδωσε τας τιμάς ενώ η μουσική ανέκρουε τους δύο εθνικούς ύμνους. Εις την προκυμαίαν τον προσεφώνησεν ο δήμαρχος Ιτέας.

Εις τους Δελφούς ο Πρόεδρος έφθασε την 1 μ.μ. ενώ εκρούοντο οι κώδωνες των εκκλησιών. Τον υποδέχθησαν ο νομάρχης και ο δήμαρχος, κάτωθεν αψίδος και του προσέφεραν ανθοδέσμην. Ο Πρόεδρος κατηυθύνθη εις το ξενοδοχείον και αφού εγευμάτισεν, απεσύρθη να αναπαυθή. Αφυπνισθείς ενωρίτερον της συζύγου του, επεδόθη αυτοπροσώπως εις το κλείσιμον των αποσκευών του, βοηθούμενος από τα τέκνα του, προς τα οποία είναι καταφανής η εξαιρετική αγάπη του.

Πανηγυράκι!

Μοσχοφόρος Κούρος(περ.570 π. Χ.)/Αραχοβίτης νέος 2004,

σαν να μη πέρασε μια μέρα.

Του Στέργιου Μπακολουκά

         Το «πανηγυράκι», που αποτελεί την κορυφαία ετήσια εκδήλωση της Αραχοβίτικης κοινωνίας, εκφράζει τη γνήσια και αυθεντική πολιτισμική, πολιτιστική και θρησκευτική πλευρά της ντόπιας ψυχής, φανερώνοντας ταυτόχρονα το χαρακτήρα, τη συγκρότηση και την ταυτότητα των Αραχοβιτών. Οι εορταστικές αυτές εκδηλώσεις αποκαλύπτουν τις βαθιές, ειλικρινείς και αυθεντικές εκφάνσεις  της ζωής και καταγωγής τους, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την οργάνωση και το νόημα του βίου τους. Μας παραπέμπει δηλαδή στον ίδιο τον πυρήνα της ύπαρξής τους - στις ρίζες τους.

     Οι Αραχοβίτες, συγκροτημένα, οργανώνουν αυτή την ετήσια μεγάλη γιορτή τους, που τους συνδέει με τις απαρχές της  ιστορικής  τους φανέρωσης. Η πόλη τιμά τον πολιούχο της, που για τους  κατοίκους της κατέχει θέση “θείας οντότητας”, περιβεβλημένης όμως με παραπανίσιες εξουσίες στις καρδιές τους και στο νου τους.

     Δεν είναι τυχαία η απόδοση από τους ντόπιους, του ουσιαστικού «αφέντης» μπροστά από το όνομα του προστάτη τους. Αυτός ο προσδιορισμός σε καμία περίπτωση δεν περικλείει στοιχεία δουλικής υποταγής εκ μέρους των, αλλά σαφέστατα είναι μια αναγνώριση και αποδοχή ενός ηγέτη που είναι προπομπός - μπροστάρης  στον αγώνα του καλού σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους.  Σε αυτό συντελούν και οι βαθιές πολιτισμικές ρίζες της Αράχοβας που χάνονται σε  αρχαίους χρόνους. Αρδεύεται από φωτισμένες πνευματικές και κοσμικές ακένωτες δεξαμενές αιώνων, που συντέλεσαν για να  διατηρηθούν ευδιάκριτες οι αρχαίες καταβολές στα τοπικά πανηγυριώτικα έθιμα, καταφέρνοντας έτσι να τους δώσουν  διαπιστωμένη δυναμική  επιβίωσης.

1902: Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΑΡΑΧΩΒΗΣ (ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ)

Μεταξύ των θρησκευτικών πανηγύρεων αίτινες εις παλαιοτέρους χρόνους μετά τόσης θέρμης και μεγαλοπρεπείας διεξήγοντο εκασταχού των κωμοπόλεων και χωρίων της νεωτέρας Ελλάδος, μόνη ίσως η της Αραχώβης επέζησε της παρακμής. Αι νεώτεραι κοινωνικαί ανάγκαι πολλαπλασιασθείσαι εις την αναγεννηθείσαν Ελλάδα, συνέπνιξαν πάσαν δευτερεύουσαν σκέψιν, συγκεντρώσασαι πάσας τας προσπαθείας εις τον καθημερινόν αγώνα της εξευρέσεως του επιουσίου.

Εξέλιπον άλλως τε οι ιστορικοί λόγοι, οι παραγαγόντες την γένεσιν των πανηγύρεων, δι ων εις χρόνους δουλείας συνετηρούντο οι δεσμοί των υπό ζυγόν στεναζόντων προγόνων μας. Παρά πάντα ταύτα η Αράχωβα τελεί μετ’ αναλλοιώτου επιμονής την τετραήμερον πανήγυριν της 23 Απριλίου στερρώς και ζηλοτύπως εχομένη του πράγματι λαμπρού εθίμου.

Είναι αληθές ότι ο πολιτισμός πολύ δειλά βήματα  έκαμεν εν Αραχώβη, αλλά τούτο δεν είνε δυσεξήγητον. Ο λαός εν τη σωφρόνι συντηρητικότητί του, και τη απαραμίλλω φιλοπονία του προτιμά να χωρή βραδέως μεν αλλ’ ασφαλώς και ομαλώς προς την πρόοδον, έχων πάντοτε την υγιά σκέψιν, ότι άνευ καλών οικονομιών ουδεμία πρόοδος είνε ασφαλής.

Διεξήχθη δε η πανήγυρις τόσον λαμπρά, ώστε ουδέποτε άλλοτε ενθυμούμεθα τοιαύτην κίνησιν και τόσον κέφι. Εις τούτο ίσως συνέτεινε και η υπέρ πάντα τα άλλα έτη συρροή ξένων εκ πάντων των μερών και εξ αυτών των Αθηνών και του Αιγίου.

Απ' τη Λειτουργική ζωή της Μ. Εβδομάδας.

Του Γιώργου Οικονόμου

Θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια, πόσο με συγκινούσε ο υμνολογικός και λειτουργικός χαρακτήρας της Μ. Εβδομάδας. Με τον αείμνηστο παππού μου Παναγιώτη Δεμερτζή (ψάλτη), ανέβαινα στο ψαλτήρι, έχοντας το βιβλιαράκι μαζί μου, προσπαθώντας να μάθω κάποια λειτουργικά στοιχεία ή και ύμνους που συνθέτουν τη μυσταγωγία της Μ. Εβδομάδας.
Βίωμα που με συγκινεί ως σήμερα, ειδικά τις ημέρες αυτές της Θείας κορύφωσης του πάθους του Χριστού...