Έλληνες σε τρία, με Καβάφη

Λέγεται συχνά για τους επιστήμονες και τους ποιητές ότι, όταν οι πρώτοι κατορθώνουν να κατακτήσουν κάποιες κορυφές  κάθιδροι, εκεί σ’ αυτές έχουν ήδη φτάσει οι δεύτεροι, πετώντας. Αυτό κι αν ισχύει  για τον παγκόσμιο πλέον ποιητή μας Κ.Π.Καβάφη, όπου αρκούν τρία μόνο δικά του ποιήματα, γραμμένα αντίστοιχα: το 1896, το 1930(;) και το 1894,για να περιγράψουν μετά από τόσα χρόνια και με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο την κατάσταση που βιώνει ο Έλληνας από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα και ίσως για πολύ καιρό ακόμα, και μάλλον με χειρότερες συνθήκες και μεγαλύτερους κινδύνους, στο μέλλον, για την ύπαρξή του.

Ι)Αδιαφορία - αστοχασιά - ασύγγνωστη αφέλεια -  αβελτηρία

Xωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αἰδῶ,

μεγάλα κ’ ὑψηλά τριγύρω μου ἔκτισαν τείχη.

Καὶ κάθομαι καὶ ἀπελπίζομαι τώρα ἐδῶ^.

ἄλλο δὲν σκέπτομαι - τὸν νοῦν μου τρώει αὐτή ἡ τύχη…

Διότι πράγματα πολλά ἔξω να κάμω εἶχον.

Ἄ…, ὅταν ἔκτιζαν τὰ τείχη πῶς νὰ μὴν προσέξω;…

Ἀλλά δὲν ἄκουσα ποτὲ κρότον κτιστῶν ἤ ἦχον,

Ἀνεπαισθήτως  μ’ ἔκλεισαν ἀπό τὸν κόσμον ἔξω.

«Τείχη»

Κ.Π. Καβάφη 

ΙΙ) Κατάντια

Κατήντησα σχεδόν ἀνέστιος καὶ πένης.

Αὐτή ἡ μοιραία πόλις, ἡ Ἀντιόχεια

ὅλα τὰ χρήματά μου τάφαγε-

αὐτή, ἡ μοιραία, μὲ τὸ δαπανηρό της βίο!

Ἀλλά εἶμαι νέος καὶ μὲ ὑγείαν ἀρίστην.

Κάτοχος τῆς Ἑλληνικῆς θαυμάσιος

(ξέρω καὶ παραξέρω Ἀριστοτέλη, Πλάτωνα - τὶ ρήτορας, τὶ ποιητής, τὶ ὅ,τι καὶ νὰ πῇς!)

Ἀπό στρατιωτικά ἔχω μιάν ἰδέα - κ’ ἔχω φιλίες μὲ ἀρχηγούς τῶν μισθοφόρων.

Εἶμαι μπασμένος κάμποσο καὶ στὰ διοικητικά^.

στὴν Ἀλεξάνδρεια ἔμεινα ἕξι μῆνες, πέρσι^.

Κάπως γνωρίζω (κ’ εἶναι τοῦτο χρήσιμον) τὰ ἐκεῖ - τοῦ Κακεργέτη βλέψεις, καὶ παλιανθρωπιές, καὶ τὰ λοιπά.

Ὅθεν φρονῶ πώς εἶμαι στὰ γεμᾶτα

ἐνδεδειγμένος για νὰ ὑπηρετήσω αὐτήν τὴν χώρα, τὴν προσφιλῆ πατρίδα μου Συρία.

                    

Σ’ ὅ,τι δουλειά μὲ βάλουν θὰ πασχίσω

νὰ εἶμαι στὴν χώρα ὠφέλιμος - αὐτή εἶν’ ἡ πρόθεσίς μου.

Ἄν πάλι μ’ ἔμποδίσουνε μὲ τὰ συστήματά τους - τοὺς ξέρουμε τοὺς προκομμένους! (νὰ τὰ λέμε τώρα;) - ἄν μ’ ἐμποδίσουνε, τὶ φταίω ἐγώ;

Θ’ ἀπευθυνθῶ πρὸς τὸν Ζαβίνα πρῶτα^.

κι ἄν ὁ μωρός αὐτός δὲν μ’ ἐκτιμήσῃ,

θὰ πάγω στὸν ἀντίπαλό του, τὸν Γρυπό^.

κι ἄν ὁ ἠλίθιος κι αὐτός δὲν μὲ προσλάβῃ,

πηγαίνω παρευθύς στὸν Ὑρκανό!

Θὰ μὲ θελήσῃ, πάντως, ἕνας ἀπ’ τοὺς τρεῖς.

Κ’ εἶν’ ἡ συνείδησίς μου ἥσυχη

Για τὸ ἀψήφιστο τῆς ἐκλογῆς:

βλάπτουν κ’ οἱ τρεῖς τους τὴν Συρία τὸ ἴδιο! 

Ἀλλά, κατεστραμμένος ἄνθρωπος, τὶ φταίω ἐγώ;

Ζητῶ ὁ ταλαίπωρος  νὰ μπαλωθῶ.

Ἄς φρόντιζαν οἱ κραταιοί θεοί

Νὰ δημιουργήσουν ἕναν τέταρτο καλό.

Μετα χαρᾶς θὰ πήγαινα μ’ αὐτόν !

«Ἄς φρόντιζαν»

Κ.Π. Καβάφης

ΙΙΙ) Αγωνία

Εἶπες: «θὰ πάγω σ’ ἄλληγῆ, θὰ πάγω σ’ ἄλλη θάλασσα, 

Μια πόλις ἄλλη θὰ βρεθῇ καλύτερη ἀπό αὐτή.

Κάθε  προσπάθεια μου μιά καταδίκη εἶναι  γραφτή.

κ’ εἶν’ ἡ καρδιά μου - σὰν νεκρός- θαμμένη.

Ὁ νοῦς μου ὥς πότε μὲς στὸν μαρασμόν αὐτόν θα μένῃ;

Ὅπου τὸ μάτι μου γυρίσω, ὅπου κι ἄν δῶ,

ἐρείπια μαῦρα τῆς ζωῆς  μου βλέπω ἐδῶ,

πού τόσα χρόνια πέρασα καὶ ρήμαξα καὶ χάλασα…»

Καινούριους τόπους δὲν θα βρῇς - δὲν θα βρῃς ἄλλες θάλασσες.

Ἡ πόλις θὰ σὲ ἀκολουθῇ. Στοὺς δρόμους θὰ γυρνᾶς τοὺς ἴδιους - καὶ στὲς γειτονιές τὲς ἴδιες θὰ γερνᾶς^. καὶ μὲς στὰ ἴδια σπίτια αὐτά θ’ ἀσπρίζῃς.

Πάντα στὴν πόλη αὐτή θὰ φθάνῃς. Για τὰ ἀλλοῦ -μὴ ἐλπίζῃς- δὲνἔχει πλοῖο για σὲ, δὲν ἔχει ὁδό.

Ἔτσι πού τὴ ζωή σου ρήμαξες ἐδῶ,

Στὴν κόχη τούτη τὴν μικρή, σ’ ὅλην τὴν γῆ τὴν χάλασες. 

«Ἡ πόλις»

Κ.Π. Καβάφης

________________

·Αντιόχεια, μεταφορικά, η κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας, όπου επί δεκαετίες οικονομικά μεν σπαταλήθηκε, και σπαταλιέται ακόμα και σήμερα,αστόχαστα πλούτος δανεικός, απέξω προερχόμενος, που δεν δημιουργήθηκε από ελληνικά χέρια, πολιτιστικά δε  ξεπουλιέται κι αλλοιώνεται σταδιακάη γλώσσα μας, η πίστη μας, η ιστορία μας και οι παραδόσεις μας.

·Συρία, μεταφορικά,  η σημερινή Ελλάδα που σωριάστηκε οικονομικά και κινδυνεύει από πληθυσμιακή συρρίκνωση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, καθώς ο εξ ανατολών γείτονας γιγαντώνεται, έχοντας ήδη φτάσει το 82 εκατομμύρια πληθυσμό.

·Ἀριστοτέλης, Πλάτωνας, τὶ ρήτορας, τὶ ποιητής, τὶ ὅ,τι καὶ νὰ πεῖς, μεταφορικά, η άκρατη «πτυχιοποίηση» των νέων της Ελλάδας, για μια θεσούλα στο Δημόσιο, για ξάπλα κι εξασφάλιση.

·Αλεξάνδρεια,μεταφορικά, η Ευρώπη και Αμερική.

·τοὺς ξέρουμε τοὺς προκομμένους!(νὰ τὰ λέμε τώρα;)

μεταφορικά, όχι μόνο οι πολιτικοί μας, αλλά και γενικότερα οι ηγήτορες σε κάθε τομέα της ελληνικής κοινωνίας.

·Κακεργέτης, Ζαβίνας, Γρυπός και Υρκανός, μεταφορικά, τα ανεξέλεγκτα κέντρα εσωτερικού και εξωτερικού που παρανομούν στη χώραμας με κάθε τρόπο,εμφανώς και αφανώς, βλάπτοντας την πατρίδα βαθιά και συστηματικά.

Στην πραγματικότητα:

·Κακεργέτης.Ένα από τα παρατσούκλια του Πτολεμαίου Η΄ Ευεργέτη Β΄, συμβασιλέα αρχικά της Αιγύπτου μέχρι το 170 / 169 π. Χ. με το μεγαλύτερο αδελφό του, τον Πτολεμαίο Στ΄Φιλομήτορα. Περιορίστηκε μετά από αποτυχημένο πραξικόπημα στο θρόνο της Κυρήνης, για μια ολόκληρη εικοσαετία. Αργότερα, παντρεύτηκε τη χήρα του εκλιπόντος αδελφού του που ήταν και αδελφή του, την Κλεοπάτρα Β΄, και λίγο αργότερα παντρεύτηκε και την κόρη του Κλεοπάτρα Γ΄ - η γνωστή μας Κλεοπάτρα είναι η Ζ΄ - με αποτέλεσμα να υπάρξει λυσσαλέα αντιζηλία μεταξύ των δυο αυτών γυναικών. Υπήρξε κεντρική μορφή στις εξελίξεις ολόκληρου του 2^ου π. Χ. και βασίλεψε μέχρι το θάνατό του, το 116 π. Χ.  Τα στυγερά του εγκλήματα κι οι ειδεχθείς αιμομιξίες του δεν τον εμπόδισαν να αξιώνει και φιλολογικές δάφνες με συγγραφή των πολυθρύλητων «Υπομνημάτων» του. 

·Ζαβίνας. Αλέξανδρος Ζαβινάς 129 - 123 π.Χ. περίπου. Γιός ενός εμπόρου που τον άρπαξε ο Κακεργέτης, για να τον εμφανίσει δήθεν ως υιοθετημένο του βασιλιά Αντιόχου Ζ΄ Σιδήτη (138 - 129 π.Χ.) της Συρίας και τον έστειλε στην Αντιόχεια, όπου έγινε δεκτός εκεί με ενθουσιασμό και πήρε το όνομα Ζαβινάς από μια συριακή λέξη που σημαίνει αγορασμένος. Όταν νικήθηκε, αργότερα, ο Σελευκίδης Δημήτριος Β΄, το βασίλειο της Συρίας χωρίστηκε στα δυο. Στο ένα τμήμα διοικούσε ο Ζαβινάς και στο άλλο ο Σέλευκος Ε΄ ο πρωτότοκος της χήρας του Δημητρίου Β΄, όμως εκείνη τον σκότωσε και αναγόρευσε στη θέση του το μικρότερό της γιό, τον Αντίοχο Γρυπό.

·Γρυπός (Αντίοχος Η΄ επιφανής 125 - 96 π. Χ.). Ο παραπάνω αναφερόμενος, που αρχικά συμβασίλευσε με τη μητέρα του, χήρα του Δημητρίου Β΄, αργότερα τη σκότωσε. Αφού κατόρθωσε να προσελκύσει με το μέρος του τον Ζαβινά, στη συνέχεια τον συνέλαβε και τον σκότωσε και έτσι έγινε ο μόνος κυρίαρχος της Συρίας.  Αργότερα, εμφανίστηκε διεκδικητής ο ετεροθαλής αδελφός του Αντίοχος  Θ΄,  ο λεγόμενος Κυζικηνός και συνεχίστηκε  ακατάσχετη η διάλυση  της Συρίας.

·Υρκανός. Ο Ιωάννης Υρκανός Α΄ (135 - 104 π.Χ.) καταγόταν από τον οίκο των εθνικιστών Μακκαβαίων. Ικανός και φιλόδοξος αρχιερέας ανέλαβε τη διοίκηση της ιουδαϊκής εθνότητας και εν τέλει, αφού απέσπασε πολλά εδάφη από τη Συρία και κατάφερε να ανεξαρτητοποιηθεί απέναντι στους Σελευκίδες,  έστησε  αυτόνομη ιουδαϊκή επικράτεια.

Στάθης Ασημάκης