Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2022

1936: Στην Αράχωβα, την περήφανη αητοφωλιὰ του Παρνασσού!

 


Σὰν ἀετοφωλιὰ, ριζωμένη στὶς ἀπόκρημνες πλαγιὲς τοῦ Παρνασσοῦ, μοιάζει ἡ Ἀράχωβα, τὸ χωριὸ μὲ τὶς δροσιὲς καὶ τὸν καθάριο βουνίσιο ἀέρα, τὰ παλιὰ σπίτια, τ’ ἄφθονα κρύα τρεχούμενα νερὰ!
Τὴ γνωρίσαμε τὸ χειμῶνα, τυλιγμένη μέσα στὰ κάτασπρα σεντόνια τοῦ χιονιοῦ ποὺ ξαπολοῦσε ὁ βοριᾶς ἀπ’ τὶς κορφὲς τοῦ Παρνασσοῦ ἐπάνω της. Τὴν εἴδαμε καὶ προχτὲς μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ καλοκαιριοῦ μ’ ἀλλιώτικη ἐντελῶς ὄψη. Τὸ χειμῶνα ἡ ἐρημιὰ, ὁ συννεφιασμένος οὐρανὸς, οἱ καπνοὶ κι οἱ φωτιὲς στὰ τζάκια τῶν χωριατόσπιτων, τὸ κυνήγι.

Τὸ καλοκαίρι οἱ ξένοι παραθεριστὲς, οἱ ἐκδρομεῖς, τὰ γεμᾶτα ἀπὸ κόσμο ξενοδοχεῖα, οἱ περίπατοι ὡς τὸ μνημεῖο τοῦ Καραϊσκάκη καὶ στὸ δρόμο τῶν Δελφῶν, τὰ σκαρφαλώματα στὸν Ἅϊ Γιώργη, οἱ ἀναβάσεις στὸ βουνὸ, στὶς στροῦγκες τῶν τσοπάνηδων, στὸ καταφύγιο! Κάθε ἐποχὴ τὴ δικὴ της χάρι, τὴ δικὴ της ὄψι, τὴ δικὴ της ξεχωριστὴ ζωὴ! Μὰ κάθε ἐποχὴ γεμάτη ἀραχωβίτικο χρῶμα ἐκεῖ ψηλὰ, γεμάτη βουνὸ καὶ λεβεντιὰ!

Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2022

«ΤΟ ΑΡΑΧΩΒΙΤΙΚΟ ΚΡΑΣΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΤΟΥ»

 

Της Αμάντας Ταξιάρχου

 

                                                                                            Ευχαριστώ πολύ για την πολύτιμη βοήθειά τους
το συνταξιούχο δάσκαλο κ. Ηλία Λιάκο,
 τη γιαγιά μου Παναγιούλα Αγγελή
και τη θεία μου Δήμητρα Βρούλια.

   

Αμπέλι μου πλατύφυλλο

Και κοντοκλαδεμένο

Για δεν ανθείς, για δεν καρπείς,

Σταφύλια για δεν βγάνεις;

Μου χάλασες, παλιάμπελο,

Κι εγώ θα σε πουλήσω.

-Μη με πουλάς, αφέντη μου,

και ’γω σε ξεχρεώνω.

Μον’ βάλε νιούς και σκάψε με,

Γέρους και κλάδεψέ με,

Βάλε γριές μεσόκοπες

Να με βλαστολογήσουν,

Βάλ’ και κορίτσια ανύπαντρα

Να με κορφολογήσουν.

 (δημοτικό τραγούδι)

 

 

Στο πόδι όλο το χωριό,                   Φωνές, τραγούδια και χαρές

μαυρολογάν οι δρόμοι,                   γιομίζουνε τ αμπέλια.

εσύχλιασε και νύχτωσε                   Τρέχει ο μούστος ο γλυκός

και κουβαλάν ακόμη.                      και στοίβα τα βαρέλια.

        
(Ηλία Λιάκου, από την ποιητική συλλογή
           «Η μάνα μου η Αράχωβα»)

   Αν ρωτήσετε σήμερα κάποιον τι γνωρίζει για την Αράχωβα, θα σας πει ότι πρόκειται για τη «Μύκονο του χειμώνα». Θα έχει επισκεφθεί σίγουρα  τα γραφικά στενάκια της, θα έχει φάει ψητά στα ταβερνάκια της, θα έχει αγοράσει τυρί φέτα και «φορμαέλα» στο δρόμο για το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού ή για τους Δελφούς. Δεν είναι καθόλου σπάνιο - αντίθετα αποτελεί must- να έχει διανυκτερεύσει στους προσεγμένους ξενώνες της και να έχει διασκεδάσει μέχρι πρωίας στα πολυάριθμα μπαράκια της.

Αυτά την τελευταία δεκαετία πάντα, γιατί παλιότερα και μάλιστα προπολεμικά δεν ήταν παρά ένα από τα πολλά μικρά, φτωχά, γραφικά χωριουδάκια της πατρίδας μας. Όσα την καθιστούσαν γνωστή τότε ήταν η υφαντουργία, οι βρώσιμες ελιές –που εξάγονταν στη Ρουμανία- και το καλό μαύρο κρασί της.

Το αραχωβίτικο κρασί ήταν ξακουστό για την υπέροχη γεύση του, το ασύγκριτο άρωμα, το μοναδικό χρώμα και την πυκνότητά του. Λεγόταν μάλιστα ότι «το κρασί της Αράχωβας κόβεται με το μαχαίρι»! Ήταν επίσης ονομαστό για τη σταθερότητά του στις ατμοσφαιρικές μεταβολές και μετακινήσεις, κι αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για εκείνη την εποχή που η μεταφορά του κρασιού σε γειτονικά (αλλά και στα πιο μακρινά) χωριά της Αράχωβας γινόταν αποκλειστικά με μουλάρια.

Τετάρτη 2 Φεβρουαρίου 2022

Λαογραφικά στοιχεία του Φεβρουαρίου...

 


Του Γιώργου Οικονόμου

Ο Φεβρουάριος είναι ο δεύτερος μήνας του έτους, σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο Φεβρουάριος ήταν αφιερωμένος στο μήνα των Ανθεστηριών, Διονυσιακή γιορτή αφιερωμένη στο Διόνυσο και τον Ερμή, γιορτή των άνθεων αλλά και τελετή  για τις ψυχές των νεκρών.

Φλεβάρη τον αποκαλεί προπάντων, ο λαός μας, επειδή απ΄τις πολλές βροχές και τα χιόνια ανοίγει τις φλέβες του, πρόκειται για παρετυμολογία, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Δημ. Λουκάτος.

Το μήνα αυτό κάνει αρκετό κρύο αλλά ταυτόχρονα όμως είναι και ο προάγγελος της καλοκαιρίας:

Ο Φεβρουάριος ονομάζεται:

• κουτσός, Φλιάρης, κούτσουρος ή κουτσοφλέβαρος, επειδή σύμφωνα με την παράδοση, ο Μάρτιος δανείστηκε δύο ημέρες απ΄το Φεβρουάριο και κατά τη διάρκεια των δύο αυτών ημερών «πάγωσε τη γριά».