Κυριακή 30 Ιουλίου 2023

Οι αρμοί μας με το παρελθόν (3)

 

Του Στάθη Ασημάκη

 Γ΄ Μέρος
Οι βλάχικοι αρμοί μας
 
α)Τα βλάχικα τοπωνύμια. 
Είναι όλα τα υπόλοιπα ξενόγλωσσα τοπωνύμια που κατά βάση έχουν βλάχικη ρίζα. Υπάρχουν, βεβαίως, μερικά εξ αυτών, τα οποία έχουν αρβανίτικη ή σλαβική ρίζα, αυτό όμως δικαιολογείται από το γεγονός ότι λέξεις με τέτοιες ρίζες ήταν σε ευρεία χρήση και στους Βλάχους, ειδικότερα τους Αρβανιτόβλαχους. Συγκεκριμένα, τα τοπωνύμια βλάχικης προέλευσης είναι:
1)Τρίτσιρις. Τοποθεσία - διάβαση ανατολικά του Ζεμενού. Πιθανόν, από τη βλάχικη λέξη τριτσεάρε = διάβαση.
2)Αρδίνια. Τοποθεσία ανάντη του Ζεμενού με μεγάλη ορατότητα. Πιθανόν, από τη βλάχικη λέξη άρντου = καίω, που παραπέμπει σε φωτεινή θέση, όπως και πράγματι είναι, καθώς ο ήλιος τη φωτίζει όλη μέρα και μάλιστα από την αυγή, ειδικά τις μέρες που βρίσκονται κοντά στην εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία, σε αντίθεση βεβαίως με την απέναντι σκιερή τοποθεσία «Σπέντζο». 
Επίσης, πιθανή η εξήγηση που στηρίζεται στη λατινική λέξη arduus = ανάντης, ανωφερής, ψηλός, καθόσον πρόκειται για μια ανωφερή υψηλή θέση πάνω από το Ζεμενό. Στην περίπτωση αυτή, το εν λόγω τοπωνύμιο δεν είναι βλάχικο, αλλά ρωμαϊκό τοπωνυμικό κατάλοιπο.
3)Βερτιπό. Βρίσκεται πάνω από την «Παλαμονίδα», πριν από το «Μακρύ λιθάρ’» και τον «Αϊ Νικόλα». Είναι ένα ευρύ βαθούλωμα που βαστάει χιόνι για πολύ καιρό, και διαθέτει πλούσια χλωρασιά. Μπορεί, καταρχάς, να σχετιστεί με τη σλαβική λέξη вертеп (βερτέπ) = σπήλαιο.