Αναμνήσεις: Πηγαίνοντας σχολείο με τη βαρυχειμωνιά.

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΟΝ ΧΕΙΜΩΝΑ

ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΙΣ ΤΑ ΟΡΕΙΝΑ ΧΩΡΙΑ

ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ Η ΘΕΡΜΑΝΣΙΣ ΕΙΝΑΙ ΕΞ ΙΣΟΥ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΝ – ΤΟ ΚΑΥΣΟΞΥΛΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΑΘΗΤΟΥ ΩΣ ΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ.

****

Η λειτουργία του σχολείου στο ελληνικό χωριό, του σχολείου, που είναι η μικρά εστία της μορφώσεως και της αναπτύξεως του αγροτικού μας πληθυσμού, είναι πάντα κάτι, που απασχόλησε τον εκπαιδευτικό κόσμο και γενικός όλον τον κόσμο, που αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα της αποστολής του σχολείου στην ύπαιθρο Ελλάδα.

Η λειτουργία του σχολείου όμως στα αποκλεισμένα από τα χιόνια ορεινά χωριά, και οι συνθήκες της λειτουργίας του το χειμώνα με τους πάγους και τα χιόνια, έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον και μπορεί να πει κανείς, ότι είναι ένα κεφάλαιο, εις το οποίον πολύ ολίγη προσοχή είχε δοθεί έως σήμερα.

Μέσα στη βαρυχειμωνιά, που αποκλείει συνηθέστατα εβδομάδες και μήνες τα ορεινά χωριά, η τακτική λειτουργία ενός σχολείου, είναι αληθινός ηρωισμός. Όχι μόνο από μέρους των δασκάλων και των γονέων μα προπαντός των ιδίων μικρών μαθητών. Ηρωισμός, που δείχνουν τα αγοράκια και τα κοριτσάκια των επτά, οκτώ, εννέα και δέκα χρόνων, όταν αψηφώντας τις δύσκολες και σκληρές καιρικές συνθήκες, σηκώνονται πρωί-πρωί τον χειμώνα, παίρνουν στον ώμο τη σάκα τους και πεζοπορούν μέσα στο χιόνι και το δρολάπι πολλές φορές, έως που να φθάσουν στο σχολείο ν’ ακούσουν το μάθημα και να ξαναγυρίσουν πάλι το μεσημέρι ή το βράδυ στο σπίτι τους με μεγαλύτερη ίσως κακοκαιρία, με περισσότερο χιόνι και τσουχτερότερη παγωνιά.

***

Είναι αλήθεια συγκινητική η κοινή συμπάθεια, που καταβάλλεται από γονείς, μαθητές και δασκάλους να μη διακοπεί η λειτουργία του σχολείου τους μήνες του χειμώνα, για να μπορέσει παρ’όλες τις δυσκολίες και δυσχέρειες, που παρουσιάζονται στη λειτουργία του, να εκπληρώσει την αποστολή του.

Το είδαμε αυτό σε μια περιοδεία μας στα χωριά του Παρνασσού με το σχολείο της Αράχωβας, τις ημέρες, που το χιόνι έπεφτε στρώμα στη γη και έντυνε στα λευκά όχι μόνο χωριά που έχουν εφτακόσια, οκτακόσια και χίλια μέτρα υψόμετρο, μα και τις χαμηλές πεδιάδες. Μόλις μισή ώρα ύστερα από την… αθέατη ανατολή του ηλίου – αθέατη εξ αιτίας του πυκνού στρώματος νεφών, που σκέπαζε τον ουρανό – πριν ακόμη καλά-καλά αποφασίσουν οι μεγάλοι να αφήσουν το τζάκι του σπιτιού των και να βγουν στο δρόμο, με το δρολάπι και με την παγωνιά, που κάνει το ανθρώπινο σώμα να ξυλιάζει και το αίμα να παγώνει στις φλέβες, οι δρόμοι του χωριού πλημμυρίζουν από μικρά μαθητόπουλα, που χωμένα μέσα στα παλτουδάκια τους και τις μικρούτσικες μάλλινες κάπες, τραβούσαν χωρισμένα σε μικρές ομάδες για το σχολείο.

Μια φορά την εβδομάδα, το πρωί της Δευτέρας, το κάθε μαθητούδι, εκτός από τη σάκα του, είχε κάτω από τη μασχάλη, κάτω από το παλτουδάκι του και ένα μικρό ή μεγάλο… καυσόξυλο!

Είναι το καυσόξυλο, που δίδεται σαν μια μικρή και απαραίτητη εισφορά στο σχολείο του χωριού, για τη θέρμανση, Και είναι μεγάλη η εισφορά αυτή, γιατί χωρίς το καυσόξυλο του μαθητού δεν μπορεί να λειτουργήσει, ούτε να πραγματοποιηθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Κράτους στην ορεινή Ελλάδα, όπου η μορφωτική προσπάθεια του σχολείου έχει τόσα εμπόδια να κατανικήσει.

***

Ο επιστάτης ή επιστάτρια του σχολείου, του ορεινού χωριού, είναι την εποχή αυτή της βαρυχειμωνιάς το στήριγμα του σχολείου. Χωρίς να αμείβεται συνήθως επαρκώς, αφού είναι λίγα τα μέσα που διατίθενται γι’ αυτό το σκοπό, ο επιστάτης φροντίζει για όλα σαν δεύτερος πατέρας των παιδιών.

Αυτός περισυλλέγει τα καυσόξυλα από τα παιδάκια, που φτάνουν μισοπαγωμένα στο σχολείο. Αυτός καθαρίζει τις αίθουσες των παραδόσεων και τους διαδρόμους, αυτός ανοίγει το χιόνι για να φτιάξει δρόμο έως το σχολείο, αυτός ανάβει τη σόμπα και φροντίζει για την θέρμανση, υπό την επίβλεψη πάντοτε του διευθυντού του σχολείου, αυτός τα κάνει όλα.

Έτσι με την φροντίδα που εκδηλώνεται από παντού, το σχολείο στο ορεινό χωριό προοδεύει παρά τις δυσκολίες, που παρεμβάλλονται συνήθως εις το έργον του. Μέσα στα κρύα, στις βροχές και στα χιόνια, το σχολείο λειτουργεί.

Λίγες μονάχα ημέρες εξαιρετικής κακοκαιρίας, μπορεί να μείνει κλεισμένο, να διακοπούν τα μαθήματα, για να επαναληφθούν πάλι με μεγαλύτερο ζήλο, που συγκινεί όλους εκείνους που παρακολουθούν και εκτιμούν τη δύσκολη μορφωτική προσπάθεια, απείρως δυσκολότερη τον χειμώνα στο ορεινό χωριό, το σκεπασμένο με χιόνια!  

Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ στις 14/12/1936.