Πανηγυράκι!

Μοσχοφόρος Κούρος(περ.570 π. Χ.)/Αραχοβίτης νέος 2004,

σαν να μη πέρασε μια μέρα.

Του Στέργιου Μπακολουκά

         Το «πανηγυράκι», που αποτελεί την κορυφαία ετήσια εκδήλωση της Αραχοβίτικης κοινωνίας, εκφράζει τη γνήσια και αυθεντική πολιτισμική, πολιτιστική και θρησκευτική πλευρά της ντόπιας ψυχής, φανερώνοντας ταυτόχρονα το χαρακτήρα, τη συγκρότηση και την ταυτότητα των Αραχοβιτών. Οι εορταστικές αυτές εκδηλώσεις αποκαλύπτουν τις βαθιές, ειλικρινείς και αυθεντικές εκφάνσεις  της ζωής και καταγωγής τους, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την οργάνωση και το νόημα του βίου τους. Μας παραπέμπει δηλαδή στον ίδιο τον πυρήνα της ύπαρξής τους - στις ρίζες τους.

     Οι Αραχοβίτες, συγκροτημένα, οργανώνουν αυτή την ετήσια μεγάλη γιορτή τους, που τους συνδέει με τις απαρχές της  ιστορικής  τους φανέρωσης. Η πόλη τιμά τον πολιούχο της, που για τους  κατοίκους της κατέχει θέση “θείας οντότητας”, περιβεβλημένης όμως με παραπανίσιες εξουσίες στις καρδιές τους και στο νου τους.

     Δεν είναι τυχαία η απόδοση από τους ντόπιους, του ουσιαστικού «αφέντης» μπροστά από το όνομα του προστάτη τους. Αυτός ο προσδιορισμός σε καμία περίπτωση δεν περικλείει στοιχεία δουλικής υποταγής εκ μέρους των, αλλά σαφέστατα είναι μια αναγνώριση και αποδοχή ενός ηγέτη που είναι προπομπός - μπροστάρης  στον αγώνα του καλού σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους.  Σε αυτό συντελούν και οι βαθιές πολιτισμικές ρίζες της Αράχοβας που χάνονται σε  αρχαίους χρόνους. Αρδεύεται από φωτισμένες πνευματικές και κοσμικές ακένωτες δεξαμενές αιώνων, που συντέλεσαν για να  διατηρηθούν ευδιάκριτες οι αρχαίες καταβολές στα τοπικά πανηγυριώτικα έθιμα, καταφέρνοντας έτσι να τους δώσουν  διαπιστωμένη δυναμική  επιβίωσης.

1902: Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΑΡΑΧΩΒΗΣ (ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ)

Μεταξύ των θρησκευτικών πανηγύρεων αίτινες εις παλαιοτέρους χρόνους μετά τόσης θέρμης και μεγαλοπρεπείας διεξήγοντο εκασταχού των κωμοπόλεων και χωρίων της νεωτέρας Ελλάδος, μόνη ίσως η της Αραχώβης επέζησε της παρακμής. Αι νεώτεραι κοινωνικαί ανάγκαι πολλαπλασιασθείσαι εις την αναγεννηθείσαν Ελλάδα, συνέπνιξαν πάσαν δευτερεύουσαν σκέψιν, συγκεντρώσασαι πάσας τας προσπαθείας εις τον καθημερινόν αγώνα της εξευρέσεως του επιουσίου.

Εξέλιπον άλλως τε οι ιστορικοί λόγοι, οι παραγαγόντες την γένεσιν των πανηγύρεων, δι ων εις χρόνους δουλείας συνετηρούντο οι δεσμοί των υπό ζυγόν στεναζόντων προγόνων μας. Παρά πάντα ταύτα η Αράχωβα τελεί μετ’ αναλλοιώτου επιμονής την τετραήμερον πανήγυριν της 23 Απριλίου στερρώς και ζηλοτύπως εχομένη του πράγματι λαμπρού εθίμου.

Είναι αληθές ότι ο πολιτισμός πολύ δειλά βήματα  έκαμεν εν Αραχώβη, αλλά τούτο δεν είνε δυσεξήγητον. Ο λαός εν τη σωφρόνι συντηρητικότητί του, και τη απαραμίλλω φιλοπονία του προτιμά να χωρή βραδέως μεν αλλ’ ασφαλώς και ομαλώς προς την πρόοδον, έχων πάντοτε την υγιά σκέψιν, ότι άνευ καλών οικονομιών ουδεμία πρόοδος είνε ασφαλής.

Διεξήχθη δε η πανήγυρις τόσον λαμπρά, ώστε ουδέποτε άλλοτε ενθυμούμεθα τοιαύτην κίνησιν και τόσον κέφι. Εις τούτο ίσως συνέτεινε και η υπέρ πάντα τα άλλα έτη συρροή ξένων εκ πάντων των μερών και εξ αυτών των Αθηνών και του Αιγίου.

Απ' τη Λειτουργική ζωή της Μ. Εβδομάδας.

Του Γιώργου Οικονόμου

Θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια, πόσο με συγκινούσε ο υμνολογικός και λειτουργικός χαρακτήρας της Μ. Εβδομάδας. Με τον αείμνηστο παππού μου Παναγιώτη Δεμερτζή (ψάλτη), ανέβαινα στο ψαλτήρι, έχοντας το βιβλιαράκι μαζί μου, προσπαθώντας να μάθω κάποια λειτουργικά στοιχεία ή και ύμνους που συνθέτουν τη μυσταγωγία της Μ. Εβδομάδας.
Βίωμα που με συγκινεί ως σήμερα, ειδικά τις ημέρες αυτές της Θείας κορύφωσης του πάθους του Χριστού...