Μεταξύ των
θρησκευτικών πανηγύρεων αίτινες εις παλαιοτέρους χρόνους μετά τόσης θέρμης και
μεγαλοπρεπείας διεξήγοντο εκασταχού των κωμοπόλεων και χωρίων της νεωτέρας
Ελλάδος, μόνη ίσως η της Αραχώβης επέζησε της παρακμής. Αι νεώτεραι κοινωνικαί
ανάγκαι πολλαπλασιασθείσαι εις την αναγεννηθείσαν Ελλάδα, συνέπνιξαν πάσαν
δευτερεύουσαν σκέψιν, συγκεντρώσασαι πάσας τας προσπαθείας εις τον καθημερινόν
αγώνα της εξευρέσεως του επιουσίου.
Εξέλιπον άλλως τε
οι ιστορικοί λόγοι, οι παραγαγόντες την γένεσιν των πανηγύρεων, δι ων εις
χρόνους δουλείας συνετηρούντο οι δεσμοί των υπό ζυγόν στεναζόντων προγόνων μας.
Παρά πάντα ταύτα η Αράχωβα τελεί μετ’ αναλλοιώτου επιμονής την τετραήμερον
πανήγυριν της 23 Απριλίου στερρώς και ζηλοτύπως εχομένη του πράγματι λαμπρού
εθίμου.
Είναι αληθές ότι ο
πολιτισμός πολύ δειλά βήματα έκαμεν εν
Αραχώβη, αλλά τούτο δεν είνε δυσεξήγητον. Ο λαός εν τη σωφρόνι συντηρητικότητί
του, και τη απαραμίλλω φιλοπονία του προτιμά να χωρή βραδέως μεν αλλ’ ασφαλώς
και ομαλώς προς την πρόοδον, έχων πάντοτε την υγιά σκέψιν, ότι άνευ καλών
οικονομιών ουδεμία πρόοδος είνε ασφαλής.
Διεξήχθη δε η πανήγυρις τόσον λαμπρά, ώστε
ουδέποτε άλλοτε ενθυμούμεθα τοιαύτην κίνησιν και τόσον κέφι. Εις τούτο ίσως
συνέτεινε και η υπέρ πάντα τα άλλα έτη συρροή ξένων εκ πάντων των μερών και εξ
αυτών των Αθηνών και του Αιγίου.
Είχον άλλως τε την
ευχαρίστησιν να υποδεχθώσι τον το πρώτον περιοδεύοντα ανά την Βοιωτίαν Σ.
Επίσκοπον κ. Ιερώνυμον, ούτινος η παρουσία συνέτεινε τα μάλα εις τον
μεγαλοπρεπέστερον εορτασμόν του Αγίου Γεωργίου. Δικαιών ο Σ. Λεβαδείας την
έξοχον τελετουργικήν φήμην του και την όντως μελίρρυτον ευγλωττίαν του,
εχοροστάτησε δις εν τω ναώ του Αγίου Γεωργίου καταμέστω λαού παρακολουθήσαντος
εν τέλει μετ’ ακορέστου ενδιαφέροντος την απαράμιλλον εις καλλιέπειαν και
υψηλάς χριστιανικάς αληθείας διδασκαλίαν.
Πρέπει να εξάρη
τις το ανεφίκτως φιλήσυχον των Αραχωβιτών, ιδιαιτέρως παρατηρούμενον κατά την
πανήγυριν. Επί τέσσαρας ημέρας αφθόνως φαγοποτούντες και χορεύσοντες, ουδέποτε
απολήγουσιν, ως έθος παρά τοις Ρωμηοίς, εις λογομαχίας και αλληλομαχαιρώματα.
Εις τούτο σπουδαίως συνέτεινεν ως και εις την εν γένει διεξαγωγήν της πανηγύρεως
ο άριστα μορφωμένος αστυνόμος κ. Νικ. Λακιώτης.
Υπό άρχοντας κάπως φιλοστόργους
θα ηδύνατο η κωμόπολις αύτη να χρησιμεύση ως τόπος διαθερισμού πλείστων ευπόρων
οικογενειών, αλλά με τας σημερινάς της ελλείψεις έστω και ολίγας είνε δύσκολον
τούτο. Ας ελπίσωμεν, ότι εις μέλλον λίαν προσεχές θα ίδωμεν πληρουμένας τας
ελλείψεις ταύτας.
Εν
Αραχώβη τη 26 Απριλίου 1902.
Πηγή: Από το βιβλίο "Το πανηγύρι της Αράχωβας, μέσα από δημοσιεύματα στον ελληνικό τύπο (1873-1973)" Λουκάς Παπαλεξανδρής, Αράχωβα 2017
